Léon IX, pape, avec l'accord de l'empereur Henri III, consacre l'église de l'abbaye Saint-Arnoul de Metz et la dote de privilèges.

l.1 LEO, EPISCOPUS, SERVUS SERVORUM DEI, AȩCLESIAE IN HONOREM BEATI JOHANNIS EUVANGELISTȨ SANCTIQUE ARNULFI CONFESSORIS CHRISTI, A NOBIS SPECIALITER
l.2 dedicatȩ, et per eam venerabili WARINO, abbati, suisque successoribus monachis etiam inibi Deo famulantibus, salutem et apostolicam benedictionem. Quamvis omnium aecclesiarum Dei curam semper gerere debeamus, illis tamen quibus divina cooperante clȩmentia sacrȩ benedictionis
l.3 manum imponimus, propensiori cura, et vigilantiori studio prospicere debemus in omnibus. Quapropter fidelium Christi tam presentium quam futurorum sollertiam ignorare nolumus, qualiter nos a venerabili confratre nostro ADELBERONE, Metensi episcopo, ad ipsam civitatem sollempniter /04 invitati, inter alia quȩ ibi divina favente gratia, ad correctionem perduximus, monasterium Sancti ARNULFI confessoris Christi preciosissimi, rogatu prefati abbatis Warini in memoriam beati JOHANNIS apostoloci ac prenominati sancti ARNULFI confessoris Christi, V idus octobris,
l.5 Christo consecravimus. Huic igitur dignitati aliam dignitatem cupientes adiere, privilegium auctoritatis nostrȩ prefatȩ non negamus aecclesiȩ. Volumus itaque et sacra primȩ sȩdis auctoritate sancimus, ut eadem aecclesia et ipsa sacrosancta Domini mensa in honorem ipsius a nobis dedicata, tale privilȩgium
l.6 inviolabiliter obtineat, ut preter episcopos et abbates ac septem ejusdem cȩnobii sacerdotes, et tres canonicos de domo Sancti STEPHANI, primicerium, decanum, et chorepiscopum primum, ad ipsum principale altare nullus umquam missas celebrare presumat, nisi et alia religiosa persona quȩ postulat
l.7 consensu abbatis aut fratrum ad illud reverenter accedat. Precepimus etiam, ut nullus archiepiscopus, vel episcopus, super idem altare quamdiu inviolatum est, manum suam temere superponat, vel pro quacumque occasione sacrosanctum redemptionis nostrȩ misterium ibi interludere vel prohibere presumat ; sed si homi-
l.8-cidium vel tale, quid ibi quod absit, peccatis contigerit exigentibus, a Romanȩ sedis presule vel quibus ipse injunxerit, discutiendum ac determinandum esse censemus. Sed et annale ibi mercatum quotannis in anniversaria dedicationis ipsius festivitate per assensum dilectissimi filii nostri
l.9 domni HEINRICI tercii regis, secundi vero imperatoris, in eodem loco haberi decrevimus ; et ut eadem dedicatio ibi semper festive celebretur ab omnibus non minori auctoritate jubemus. Constituimus etiam, et paterna dilectione WARINE abbas tibi tuisque successoribus in perpe-
l.10-tuum concedimus, ut in sacra ejusdem dedicationis die aliisque precipuis festivitatibus in missarum celebratione sandaliis et dalmatica utamini, fraternitatem vestram commonentes, ut cum augmento hujusmodi honoris, augeatur in vobis amor altissimi. Ad cumulum quoque vel augmentum
l.11 monasticȩ adicimus, ut aecclesiȩ villȩ, et possessiones quas serenissimi Romanȩ aecclesiȩ filii reges et imperatores KAROLUS scilicet magnus, LUDEWICUS pius, ARNULFUS, ZIENDIBOLDUS, OTTO, CUONRADUS, eidem loco pia devotione contulerant,
l.12 aut ab aliis Christi fidelibus tradita privilegii sui auctoritate firmaverant, usibus abbatis ac fratrum inibi Deo famulantium perpetualiter deserviant, et ad prebendam illorum absque omni contradictione integra semper et inconvulsa permaneant, hoc est : Mareolas, Arx, Jussiacum
l.13 cum aecclesia et decimatione ; Floriacum etiam et Flaviniacum, Nugaredum, et Vigiacum, triginta etiam mansi cum aecclesia et decimatione in villa sive curia quȩ vocatur Rumeliacum, preterea vero Maurivilla et Vicus, Divillare et Tiliacum, Caminatum vero et Buxeriam, quod HILDIGAR-
l.14-DIS regina cum aecclesia et decimatione, silvis et vineis, aquis aquarumque decursibus, molendinis etiam jam factis, vel in quocumque loco juxta Salliam fluvium, infra bannum ejusdem curiȩ, sibi placuerit per villicos fratrum semper transponendis, et faciendis, ad prefatum sepius contulit locum ;
l.15 Pomeriolum etiam, cum quo et per quod aecclesiastico more ipsum sȩpedictum dotavimus monasterium ; sed et Laium castrum quod quȩdam Ȩva, comitissa, cum silva quȩ vocatur Heis et cum omni utilitate vel suffusa ejusdem silvȩ, cum ponte etiam et piscatione circa MURT fluvium ad preben-
l.16-dam delegaverat fratrum ; Bivera etiam a Fridelinde comitissa eidem loco traditum, sed CUONRADI gloriosissimi imperatoris auctoritate firmatum ; sed et navis quidem vicum juxta Mosellam fluvium a DAGOBERTO rege traditum et corroboratum, vel quicquid in inferioribus
l.17 partibus in Coloniensi episcopatu ad predictum pertinet cȩnobium ; heȩ quidem omnia prebendȩ eorumdem fratrum hac nostra apostolica preceptione delegamus et confirmamus in perpetuum. Preterea vero aecclesiam immo abbatiolam Sancti Fȩlicis ipsi loco adjacentem, ubi primus ejusdem Metensis aecclesiȩ pastor,
l.18 beatus CLȨMENS corpore quiescit, quam prefatus venerabilis episcopus ADELBERO, a predecessore suo quodam ȩque ADELBERONE vocato, pro predicta curia Rumeliacum nuncupata, sancto ARNULFO in concambium datam ese narravit, et cartis testando monstravit. Hanc
l.19 quippe abbatiam, cum domibus, agris, silvis, ac vineis, et cum omnibus appendiciis suis, ex auctoritate beati PETRI et nostra ejus indigne vicarii, rogatu predicti Adalberonis episcopi ac Warini abbatis cȩnobio Sancti ARNULFI ea ratione firmamus, quatinus prefatus abbas
l.20 aut fratres eorumque successores sub ipsorum cura perpetualiter eam teneant, atque possideant, nullusque ibi ulterius pastoralem virgam quoquomodo suscipere sive portare presumat ; sed abbas Sancti ARNULFI per suos aliosque religiosos fratres, quicquid ibi ordinandum sit, semper ordi-
l.21-net atque disponat ; illud videlicet semper studens, illud adtendens, ut sicut ipse suisque fratres in suis usibus aliquantum inde relevari desiderant, ita eudem locum assiduo sui famulatu semper venerari et frequentare non desistant. Hanc igitur abbatiam cum
l.22 omnibus ad eam juste et lȩgaliter pertinentibus, insuper etiam villas, aecclesias, ac possessiones, quas antea prenominavimus, sepedicto sancti ARNOLFI cȩnobio, ac fratribus ibi Deo famulantibus taliter delegamus et confirmamus, ut nullus imperator, aut rex, nullus archiepiscopus, vel episcopus, nullus
l.23 dux, nullus comes, aut vicecomes, sed nec aliqua persona magna vel parva in eisdem rebus aliquam eis injusticiam sive violentiam inferre audeat, vel aliquem advocatum nisi abbas aut fratres pro qualitate temporum, vel diversitate locorum alicubi petierint, eis ponere presumat ;
l.24 sed sicut reges et imperatores, episcopi etiam aliique fideles, eadem bona illuc pia devotione contulerant, ita diversis eorum usibus salva semper et inconvulsa permaneant. Quisquis autem sibi ad presens timens, et in futurum precavens, hanc sacram nostrȩ confirmationis paginam servare
l.25 conatur, per gratiam omnipotentis Dei, nostra semper apostolica benedictione muniatur, qui vero in aliquo eam violare vel temerare presumpserit, divini anathematis vinculo percussus, beatum PETRUM apostolicorum principem cum omnibus sanctis contrarium sibi sentiat, et tamen id quod fecerit, irritum sit, et
l.26 ratum non permaneat ; sed abbas ipsius loci ac fratres a serenissimis Romanȩ ȩcclesiȩ filiis regibus scilicet ac imperatoribus inde judicium et justiciam querant. Si autem in hoc minus profecerint, id honoris et hoc singulare a nobis privilegium semper obtineant, ut sicut in
l.27 eodem monasterio pro nostrȩ consecrationis lȩtantur beneficio, sic a Romana sȩde contra omnes adversitates apostolicȩ defensionsis perpetuo semper muniantur auxilio. [colonne1] [rota]. [colonne2] Eberhardus Trevirorum archiepiscopus subscripsit. Hugo Chrisopolitanorum archipresul subscripsit. Adelbero Metensis episcopus subcripsit. Udo Leuchorum episcopus subscripsit. [colonne3] Alinardus Lugdunensis aecclesiȩ primas subscripsit. Humbertus cardinalis, et episcopus Silvȩ Candidȩ subscripsit. Theodericus Verdunensis episcopus subscripsit. Johannes sacriscrinius subscripsit. Item Johannes archidiaconus subscripsit. [colonne4] [benevalete] [monogramme].
l.28 Data V idus octobris, per manus Udonis sanctȩ apostolicȩ sȩdis cancellarii et bibliothecarii et Tullensis primicerii, anno domni Leonis VIIIIni papae Io, indictione IIa, anno vero dominicȩ incarnationis millesimo XLVIIIIo [sceau].

JAFFE-LOEWENFELD, n° 4186.

Gallia Christiana in provincias ecclesiasticas distributa, Paris, 1715-1785 et 1856-1865, 16 vol., t. 13, Pr, col. 394.

CALMET (Dom Augustin), Histoire de Lorraine.- Nancy : Leseure, 1745-1757.- 7 vol., t. 2, Pr, col. 305.

WOLFRAM (Georg), Kritische Bemerkungen zu den Urkunden des Arnulfsklosters, in Jahrbuch der Gesellschaft für Lothringische Geschichte un Altertumskunde, 1888-1889, p. 40-80, aux p. 70-74 (étude).

STUDER (Raymond), Catalogue des documents des Archives de la Moselle antérieures à 1101, in Annuaire de la Société d'histoire et d'archéologie de la Lorraine, 1923, p. 123-141, p. 136, n° 86.

PARISSE (Michel), Bullaire de la Lorraine : jusqu'à 1198.- Nancy : Société d'Histoire et d'Archéologie de la Lorraine, 1969, (Annuaire de la Société d'Histoire et d'Archéologie de la Lorraine, t-à-p n° 69), p. 12-13, n° 22.