Aimon, archevêque de Bourges, à la prière de Mathilde, fille de Gimon, seigneur de Sancerre, et d'Eudes II, comte de Blois, son mari, institue un collège de chanoines dans l'église Saint-Satur de Sancerre.

l.1 IN NOMINE SANCTȨ ET INDIVIDUȨ TRINITATIS, AIMO, BITURICENSIUM GRATIA DEI ET NUTU ARCHIEPISCOPUS. QUONIAM DIVINȨ PROVIDENTIȨ ET GRATIA STATUM NOSTRȨ HUMILITATIS
l.2 ad culmen tanti provexit honoris ut fungerer nomine super intendentis, insudandum est omni sollicitudine ne quod decoratur tanto nomine, fuscetur torpore negligen-
l.3-tiȩ. Et cum hujus nominis offitii sit, instanti cura oculos mentis super commissa dirigere, ut et Dei dispositione statuta, et auxilio confirmata ab insidiantium laqueo
l.4 et ab infestantium spiculo, nostrȩ intentionis premuniantur subsidio, et periclitancia aut jam periclitata, sudoris amminiculo ; immo etiam cum animȩ periculo nixo
l.5 reformetur adjutorio status nostrȩ ecclesiȩ, non pene, sed ut fatear, verius omnimodis lapsus et prȩdecessorum nostrorum tempora turbulenta denunciat, et successorum vitam
l.6 necessitatis aculeo pungendo sollicitat, et experientia sollertiȩ instanter castigat. Verum quia misericordia redemptoris quȩ parat directiones in juditio, nostris temporibus
l.7 suscitavit de lapidibus filios Habrahȩ qui prebeant manum correctioni instantis periculi, committamus illi vitam nostram ut in beneplacito suo dirigere, et dirigendo disponere
l.8 dignetur dies et actus nostros. Itaque notum esse volumus cunctis fidelibus sanctȩ Dei ȩcclesiȩ curam gerentibus tam presentibus quam futuris, precipue coepiscopis nostris et omni cetui canonicorum sedis
l.9 sancti Stephani prothomartyris Bituricensis ȩcclesiȩ quibuscumque ordinibus honoribusve permotis quoniam quȩdam juvencula nomine Mathildis, filia cujusdam nostrȩ ȩcclesiȩ militis nomi-
l.10-ne Gimonis cujus erat castrum quod dicitur Sancti Satiri, necnon et Odo comes palatii quem sibi eadem juvencula sola sine fratribus inter cognatos et amicos emeritum elegit, quem sibi subroga-
l.11-ret vivens et mortua in jus hereditatis sanctorum necessitatibus communicantes quendam locum in honore sancti Petri principis apostolorum et sancti Satiri plurimorumque sociorum ejus martirum
l.12 quorum nomina in cȩlis scripta sunt antiquis temporibus multo honore ditatum sed in benefitio multis jam distributum et pene ad nichilum redactum restaurare cupientes serenitatem
l.13 nostram adeundo pecierunt consensu et adstipulatione nostra fieri quicquid restaurationis et honoris, pro remedio animȩ suȩ et parentum suorum eidem loco conferre voluerint.
l.14 Denique in primis prȩdictum locum honore precipuo decorantes offitium clericorum inibi canonice viventium consensu et actu eorum devote constituimus, ea scilicet ratione ut ipsi aut
l.15 aliquis suorum, sive prepositus, sive judex, sive vicarius, sive miles, sive servus, sive liber, aut aliquis suorum heredum viventium, sive succedentium nullam ulterius in eis exerceant potes-
l.16-tatem, neque in ecclesia, neque in claustro, neque extra claustrum, neque in villa, neque extra villam, neque in omnibus quȩcumque, sive ab illis, ne ab aliis jam conlata sive conferenda sunt, sed habe-
l.17-ant ipsi canonici potestatem libere faciendi quicquid interius sive exterius communis consilii meliori censura deliberaverunt. Quod si quis canonicorum, sive prelatus, sive subditus
l.18 debitum humanitatis exsolverit, quemcumque communi consilio elegerint, substituant et quicquid inde acceperint aut stipendiis fratrum aut honestati aut utilitati ȩcclesiȩ conferatur,
l.19 suo non alterius consilio. Et quia prȩdictam puellam et Odonem comitem palatii ita visitavit Oriens ex alto ut non solum de his quȩ ad ȩandem ȩcclesiam pertinere videntur,
l.20 sed etiam de suis propriis hereditatibus adque de thesauris ad restaurationem loci multa donaria tribuunt, ipsam ȩcclesiam cum altari, cum nonis et decimis, et quicquid ad ȩcclesiam
l.21 vel ad altare pertinere videtur quȩ omnia de jure matris ȩcclesiȩ prothomartiris Stephani in benefitio se habere testantur, precibus puelle et comitis palatii, canonicis ejusdem
l.22 loci conferimus, immunem et liberam ab hodierna die et deinceps. Statuimus preterea ut nullus successorum nostrorum contra hoc nostrȩ deliberationis scriptum agere
l.23 contra ipsos canonicos pertemptet excepto quod debitam subjectionem Matris ȩcclesiȩ canonice exsolvant, et in inventione beati prothomartiris Stephani quȩ colitur III nonas
l.24 augusti processionem et duas libras persolvant incensi. Ut ergo canonicis Sancti Petri et Sancti Satiri nostri benefitium perpes sentiant et nostri temporis sit consolatio, et nostrȩ fragilitatis
l.25 remissio et firmum atque inviolabilem teneat hȩc cautio tenorem manu propria in presenti sinodo et coepiscoporum nostrorum autentium et canonicorum ac militum nostrorum assertioni stipulandum obtulimus. [colonne1] S. Aimonis archiepiscopi. S. Odonis comiti palatii. S. Mathildis cujus beneficium est. S. Tetbaldi comitis. S. Ermengardis comitisse. S. Gorsfredi vicecomitis. S. Archenbaldi. S. Odoni. S. Ebboni. [colonne2] S. Roggerii decani. S. Aimardi clerici. S. Enmenononis clerici. S. Hunbaudi archidiaconi. S. Rodulfi archidiaconi. S. Guidonis. S. Hunbaldi. S. Arnusti cantoris. S. Gauscelini. S. Sadoni. S. Euvrardi. S. Otramni. S. Mainardi. S. Hubaldi. [colonne3] S. Petroni. S. Richardi. S. Arnulfi. S. Giraudi. S. Hubaldi. S. Bernardi. S. Hunbaldi. S. Emmoni. S. Iterii. S. Hunberti. S. Gimoni. S. Amelii. S. Odoni S. Bernardi. [colonne4] S. Adalgerii. S. Rodulfi. S. [Gilbaudi]. S. Guiboldi. S. Hunbaldi. S. Borchardi. S. Dodoni. [colonne5] S. Stephani Aniciencis episcopi. S. Ranconis Arvernensis episcopi. S. Ragimundi Gaballitanensis episcopi. S. Amelii Albiensis episcopi. S. Deusdet Caturcensis episcopi. [colonne6] S. Açmerii abbati Maciacensis. S. Viviani abbati Navensis monasterii. S. Herberti abbati Dolensis monasterii. S. Oldorici abbati Lemovicensis. S. Martini abbati Virsonensis. S. Ymonis abbati Exilidunensis.
l.27 S. Henrici, comitis, cognomine Stephani. S. Adile, comitisse, uxoris Henrici
l.28 comitis, cognomine Stephani. S. Godfridi de Vabra, cognomine Normanni.
l.29 S. Galdrici. S. Huberti Normanni. S. Otranni. S. Gauterii de Lusarchis.
l.30 S. Arthenaldi Sadonis filii. S. Sadonis Rannulfi filii. S. Guisthonis abbatis. S. Ebrardi de Vabra.
l.31 Datum in mense Augusto, anno IIII regnante Haimrico rege.

Gallia Christiana in provincias ecclesiasticas distributa, Paris, 1715-1785 et 1856-1865, 16 vol., t. 2, instr, col. 51-52 (d'après le cartulaire perdu de Saint-Satur).

D'ARBOIS DE JUBAINVILLE (Henri), Histoire des ducs et des comtes de Champagne, Paris, 1861, t. 1, p. 472 (d'après Gallia christiana).

GEMAEHLING (Ferdinand), Monographie de l'abbaye de Saint-Satur, près Sancerre (Cher), in Compte-rendus des Travaux de la Société du Berry à Paris, 13e année (1866), p. 311 (et à part, Paris, 1867) [d'après Gallia christiana], p. 311 (d'après Gallia christiana).

GANDILHON (Alfred), Catalogue des actes des archevêques de Bourges antérieurs à l'an 1200, Paris, 1927, p. 23-25, n° 34.