Guillaume, comte de Cerdagne, donne à Saint-Victor de Marseille et à l'abbé Richard, l'abbaye Saint-Michel de Cuxa.

l.1 In nomine sancte et individue Trinitatis. Ego Guillelmus, Cirritanus comes, videns monasterium
l.2 Sancti Mikahelis archangeli Choxanense, quod est situm in Helenensi ȩpiscopatu, in territorio Confluenti, pecca-
l.3-tis meis vel parentum meorum et ipsius loci habitatorum, a regulari ordine penitus destitutum et a nobili-
l.4-tate et gloria quam dudum habuit ex parte maxima minoratum, cogitavi qualiter ad religionem
l.5 monasticam potuissem eum, cum Dei adjutorio, restaurare. Et, quia idipsum per meipsum implere nequivi,
l.6 inmittatus patrem meum, qui abbates Durandum et Bernardum Massiliensem multocies rogaverat, laudan-
l.7-tibus atque acclamentibus ejusdem monasterii monachis, Richardum, abbatem Massiliensem, et congregatio-
l.8-nem ejus, pro caritate Dei, rogavi ut in hoc michi adjutores existerent, et laborem pro tante fructus
l.9 religionis assumerent; quod et facere cum Dei adjutorio promiserunt. Ideoque talem volo de hoc inter me et
l.10 illos tandem constitutionem per hanc noticiam confirmare, quam nemo possit vel debeat in tempore unquam futuro
l.11 dissolvere, quatinus neque illi vel successores eorum suum laborem, neque ego meam perdere timeam, Deo
l.12 adjuvante, mercedem. Igitur ego Guillelmus comes dono potestatem et ordinationem in predicto monaste-
l.13-rio Choxanensi et in omnibus suis pertinentibus, interius et exterius, Richardo abbati monasterio Sancti Vic-
l.14-toris Massiliensis, et omnibus successoribus ejus in perpetuum, et ut in eodem monasterio abbatem et abbates
l.15 et monachos mittant, qui regularem ordinem, secundum regulam sancti Benedicti et constitutiones Massiliensis
l.16 monasterii, teneant; intronidationem vero abbatis cum consilio meo vel successorem meorum comitum
l.17 fiat, nisi ego aut successores mei, aliqua cupiditate, inimicicia, ingenio vel pravitate,
l.18 voluero vel voluerint illorum electionem impedire. Si autem, quod absit, aut ego aud succes-
l.19-sores mei impedimentum superius scriptum in electione abbatis vellemus opponere, liceat
l.20 Massiliensi abbati, cum Dei adjutorio et consilio religiosorum virorum in eodem monasterio abbatem
l.21 constituere, qui secundum Deum vivat et sibi ac successoribus ejus, cum omni congregatione sibi comissa,
l.22 obediens existat. Quod si abbates vel abbas et monachi eorum regulam sancti Benedicti non observaverint
l.23 et inobedientes predicto abbati Massiliensi extiterint, et ab eo correcti emendare noluerint,
l.24 Massiliensis abbas semper potestate habeat eiciendi eos et mittendi bonos, et ad hoc
l.25 faciendum, ego et successores mei semper simus ei adjutores. Hanc autem ordinationem Massiliensis
l.26 abbas semper habeat quandiu ordo et disciplina in monasterio Massiliensi observabitur.
l.27 Quicumque etiam huic nostre institutioni contrarii fuerint et disrumpere atque anullare per aliquam
l.28 occasionem temptaverint, iram Dei omnipotentis et vinculum perpetue anathematis incurrant,
l.29 nisi resipuerint, et ad dignam satisfactionem venerint. Acta est hȩc atributio et
l.30 constitutio anno ab incarnatione Domini millesimo XCI, indicione XII, II kalendas madii,
l.31 solempniter, coram idoneis testibus, in ipso loco de Choxano.
l.32 [croix] Guillelmus, gratia Dei comes, qui hoc laudo, et testes firmare rogo, et propriis manibus
l.33 evidenter confirmo signo crucis solito. Dalmatius, gratia Dei Narbonensis archiepiscopus,
l.34 laudo et confirmo, et ne hec constitutio disrumpatur omnibus modis interdico [croix].
l.35 Petrus abba [croix]. Benedictus Balneolensis [croix]. Bernardus abbas [croix].
l.36 Bernardus Johannis, sacri custos et clericus [croix]. Guillelmus vicecomes [croix]. Guillelmus Udalgarii.
l.37 Berengarius Petri. Gauzerandus Mironis. Bernardus Arnalli. Remundus Ermengaudi, et multi
l.38 alii qui hoc simul viderunt et audierunt.
l.39 Guifredus sacer qui hoc scripsi et sub et die et [signum] anno quod supra.