Eldebert, évêque de Mende, et Béranger Richard vicomte, donnent à Saint-Victor de Marseille l'église Saint-Martin de La Canourgue.

l.1 POSTQUAM MIRIFICUS AUCTOR OMNIUM RERUM DEUS PRIMUM HOMINEM CREAVIT, EUMQUE AB AETERNITATE, AD QUAM EUM FECERAT, [S]UASUS VENENOSI SERPENTIS CALLIDE DEJECIT, OMNEQUE HUMANUM GENUS, SUUM DOMINATOREM AGNOSCERE NOLENS, ET INVISIBILIA BONA
l.2 que ei preparaverat pro nichilo ducens, indignis ac turpibus idolatris inservivit, inennarrabili atque ineffabili sua misericordia, lacrimabili cunctis deje[ctio]ni humanȩ condoluit. Nam i[nstante p]rimi parentis originali macula, videns fluctuantem inter turbines et procellas hujus mundi hominum genus tenebris noctis
l.3 venenosisque diaboli laqueis deceptum esse, dominator omnium Deus, cui proprium est misereri semper et parcere, unicum filium suum, Dominum nostrum sempiternum, ex se se[mp]iterno, ad nostram omnium redempt[ionem, quasi fl]oridum tenebris lumen, huic seculo non dedignatus est mittere. Qui Dominus noster Jhesus Christus, postquam in humana carne quam
l.4 sumpsit, sui sancti evangelii doctrinam cunctis ad gloriam suam vocatis predicavit, atque que olim prophetata de eo fuerant adimplevit, et ad Patrem, [cum] quo et [cum] Spiritu Sancto est inconvertibilis et immu[tabilis Trinita]s, cum humana carne rediit, per hujus mundi climata, ab ortu scilicet solis usque ad occasum, apostolorum atque cȩterorum fidelium ejus
l.5 doctorum, quibus Verbi sui commisit semina, sonus predicationis exivit. Qui sequentes pii magistri sui Domini nostri documenta, hoc nobis annunciaverunt, inter cȩtera, nichil tam scelestum homini esse quam l[etaliter cot]tidie peccare et peccata elemosinis non redimere et de cȩtero non emendare; fueruntque veritatis testes, et quamdiu in presenti
l.6 vixerint, fortiter obstiterunt symoniache heresi, obedientes suo salvatori qui eis praeceperat, dicens: Gratis accepistis, gratis date. Ex quibus omnibus extitit unus [in] privativa ȩcclesia, beatissimus scilicet Petrus, [sicut cunct]is patet, qui Symonem magum, a quo hȩ[c nec dicenda here]sis nomen et actum sumpsit, ab Jherusalem usque in maximam Romam, variis sermonum
l.7 et actuum argumentis omnimodis obpugnavit, in tantum ut ab eo, oratione ad Deum fusa, scelestum corpus ejus, quod in haera magicis hartibus volitari videbatur, id solo dejectum orribili non multo post morte plecteretur. Quȩ de testa[...] heresis in tantum pullulavit, [ut modernis temp]oribus, pro dolor vix repperiantur in ȩcclesiastico ordine constituti,
l.8 qui non sint hujus nefandi sceleris vinculo colligati. Sed quia diu immorari non possumus in hujusmodi sermonibus, ad id propter quod loqui incepimus artyculum flectamus.
l.9 Extat in territorio Gaballitano quȩdam nobilis ȩcclesia, in honore sancti Martini confessoris constructa, in ȩpiscopatu Mimatensi sita, in pago Bannacensi posita, holim possessionibus et facultatibus [atque maximis] miraculis ibi a Deo perpetratis deco[rata], sed nunc, instante supra[nominata heresi, a jam] defunctis episcopis ceterisque ejus potestatibus ita quod extra preceptum Dei est et sanctorum
l.10 cannonum in laicorum hominum dominatione videtur esse redacta, ut milites uxorati sint in ea prepositi et decani, atque ecclesiasticarum rerum venditores et donatores, et ut verius dicam, in tantum obpressores clericorum in ea ma[nenciu]m, ut fructus dudum ȩcclesiȩ suȩ [concessos ipsi in su]os proprios transferant usus. Ego igitur Eldebertus, sanctȩ ȩcclesiȩ
l.11 Mimatensis gratia Dei episcopus, in cujus ȩpiscopatu prȩfatus locus videtur esse, et ego Berengarius Ricardi wicecommes, cum consilio domni Deusde, ejusdem ȩcclesiȩ decani et in hoc ut fieret multum laboranti, atque domni Astrebal[di prepositi et fi]liorum ejus, necnon cannonicorum in jam[dicta ecclesi]a, que vulgo vocatur Kannonica, sanioris consilii habitancium,
l.12 scilicet Petri de Planiol, Geiraldi Laugerii sacriscrinii, Petri de Masel, Geiraldi Godafredi, Petri Maiamfredi, Geiraldi Botlarii, Raimundi de Mureto, Geiraldi de Bramma Torta, presertim cum pri[vilegia vel auc]toritates nullȩ de ea ostendi possint, alicuibus dicentibus eam monasterium antiquitus, aliquibus Kannonicam fore, non
l.13 aliter cognoscentes illam a captivitate supradictȩ hȩresis posse eripi, pro remissione peccatorum nostrorum, donamus eam omnipotenti Deo et cȩnobio sanctȩ Mariȩ ac sancti Victoris Massiliensis, atque abbati vel ab[batibus seu congre]gacioni in eo jure perpetuo habitancium, cum omni honore quem hodie abet vel inantea acaptare potuerit, sicut
l.14 mos est nostrȩ patriȩ, ad totos honores. Nam sicut audivimus et ex parte didicimus, cȩnobium illud, cum tante antiquitus nobilitatis esset, ut quinque milium monachorum inibi abitanci[um abbas beatus Cassia]nus, doctor preclarisimus, in eo nunc corp[o]re requiescens existeret, sicut in libris repperitur quos ipse composuit,
l.15 caeterorum monasteriorum in tota Gallia positorum pociores rivuli sa[pi]enciȩ et regularis disciplinȩ hordo processit. Et nunc etiam, omni seculo jam pȩne lapso, si non sicut antiquitus, tamen in tan[tum viget, ut de] quacumque patria in eo, causa religionis, venientes et actum in eo habitancium cognoscere volentes accesserint, dicant, cum
l.16 recesserint, hoc pocius regulariter degere quam cetera monas[t]eria tocius Galliȩ. Quapropter ego quoque Deusde decanus, et ego Astrebaldus prepositus, cum fil[iis me]is Geiraldo, Guilielmo, similiter cum consilio et voluntate wicecommitis Berengarii atque episcopi Eldeberti et kannonicorum supradictorum, amore ducti nostri
l.17 redemptoris et beatissimi martiris Victoris, et abbatis suȩque congr[ega]cionis, pro nostrorum et parentum remissione peccaminum, donamus et concedimus sepius dictam Kannonicam, cum honore quem hodie abet vel in futurum acaptaverit, sicut diximus mos est nostrȩ terrȩ, ad totos honores, domino Deo et monasterio sanctȩ Mariȩ sanctique
l.18 Victoris, et abbati vel congregationi, presentis et futurȩ, tali tenore ut abbas supradicti monasterii Massiliensis monachos ibi mittat, qui servicium Dei in eodem loco faciant, et pro nostrorum atque parentum omniumque Christianorum, vivencium simul et mortuorum, pondere peccaminum intercessores existant. Etiam sepedictus locus sancti Martini
l.19 ab hodierno die monasterium sit, et in dicione ac potestate mon[a]sterii Massiliensis et abbatis ac congregacionis suȩ jure perpetuo maneat, et ad voluntat[em] et providenciam eorum, quando viderint sibi prodesse, abbas ibi ex monanasterio suo ab eis mi[tt]atur, ita tamen ut quem miserint, non sit natus a fluvio qui vocatur Tarnus
l.20 usque ad fluvium qui dicitur Ylerius. Nos quoque, [ego] Ugo Bonafos et Rogerius atque Fulcois fratres, hoc donum firmamus et de nostro in eodem donamus [et elabim]us, vol[ent]e Deo, et adjutores er[imus] in hac terra tocius honoris sancti Victoris, omnibus [di]ebus vite nostrȩ.
l.21 Si quis igitur hominum cujuscumque personȩ, marchio, comes, vicecomes, episcopus, abbas, cannonicus, presbiter, monachus, clericus, miles, rusticus, contra hanc kartam donacionis nostrȩ ire, agere, vel inquietare voluerit, vel hoc donum nostrum rumpere aliquo modo quod absit studuerit, iram et abominationem Dei omnipotentis
l.22 et omnium sanctorum ejus incurrat, velle et posse sit maledictus, scabie et prurigine atque omni poessima passione sui corporis plenus, a societate Dei et sanctorum ejus permaneat extraneus, atque in inferno inferiori cum Juda traditore Christi cetȩrisque extraneis a Deo sit dampnatus, nisi penisus ad voluntatem abbatis sancti Victoris monachorumque ejus,
l.23 satisfecerit deincebs emendaturus. Nos autem supradicti donatores hanc kartam scribere mandavimus et manibus propriis firmavimus, et aliis ut firmarent prȩcepimus. Domnus Eldebertus Mimatensis [gratia Dei] episcopus voluit et firmavit. Geiraldus, Mima[te]nsis cannonicus fir[mavit]. Geiraldus de Bramma Torta cannonicus fir[mavit].
l.24 Ego Berengarius vicommes firmavi et propria manu subscribsi. [croix] Raimundus frater ejus fir[mavit]. Signum Deusde decanus. [croix] Signum Astrebaldo praepositus. Signum Geraldo filio suo. Signum Wilelmo fratre suo. Petrus de Planiol cannonicus fir[mavit]. Geiraldus secretarius cannonicus fir[mavit]. Geiraldus Godafredus cannonicus fir[mavit]. Petrus de Masel cannonicus fir[mavit]. Petrus Maiamfredi cannonicus fir[mavit]. Geiraldus Botlarius cannonicus fir[mavit]. Geiraldus de Bannacag cannonicus fir[mavit].
l.25 Milites autem firmarunt: Jorius firmavit. Nichil Foras de Monte Ferrario fir[mavit]. Stephanus Motus de Panosa fir[mavit]. Fulcois fir[mavit]. Rotgerius frater ejus fir[mavit].
l.26 Hacta est karta anno ab incarnatione Domini millesimo adjuncto etiam sexsagesimo, die mensis julii quarto, sancti Fredaldi in cimiterio, regnante in seculorum secula domino Deo, indicione XIII, epacta XV, concurrente VI.
l.27 ISNARDOS INDIGNE ROGITHATHOS MONACOS SRIPSITH.