Gérard II, évêque de Cambrai, fait de Guifred, abbé de Saint-André du Cateau, son vicaire et confirme les possessions de son monastère.

l.1 [croix] IN NOMINE SANCTAE ET INDIVIDUAE TRINITATIS, PATRIS ET FILII ET SPIRITUS SANCTI. GERARDUS SECUNDUS NON MERITO SED DEI GRATIA CAMERACENSIUM EPISCOPUS, omnibus Christi fidelibus tam posteris
l.2 quam prȩsentibus, sic cum justitia apparere in conspectu Dei, ut manifestata gloria ejus mereantur sociari. Cum cotidie divina vox pusillum gregem ne timeat evangelico adhortetur eloquio
l.3 generaliter admonens ut venditis quȩ possident dent elemosinam et sibi thesaurizent in cȩlo, quo fur non appropriat nec tinea corrumpit vel erugo, nobis specialiter quos ille summus pater fami-
l.4-lias in domo sua quȩ est ȩcclesia ad hoc constituit ut tritici mensuram in tempore erogemus ejus familiȩ huic salutari mandato efficaciter convenit obȩdire. Proinde ego Gerardus aliquando Dei
l.5 miseratione huic tam sanctȩ ac piae ammonitioni aurem cordis accommodans, simulque omnium Dei electorum et maxime sanctorum apostolorum judicio in extremo examine, sive vitȩ sive morti destinandos esse, nos
l.6 recordans aeclesiam de Novo Castello quam beatȩ memoriȩ domnus Gerardus ante me tertius episcopus in honore sancti ANDREAE amici Dei, et de mari ab ipso Christo vocati apostoli pro salute anime suȩ suorumque
l.7 successorum summa diligentia fundaverat, quamque successor ejus domnus Lietbertus episcopus alodiis, altaribus, aliisque rebus necessariis ampliaverat, pro posse meo amplificare et exaltare, gregemque pusillum inibi Deo servi-
l.8-entem tueri et consolari tota mentis intentione disposui. Primum igitur ad honorem et provectum supradictȩ aeclesiȩ, domnum Guisfridum abbatem vel quicumque abbas ipsius loci extiterit, sicut domnum
l.9 Waldricum venerabilem abbatem supradicti domni Lietberti videram fuisse, vicarium et archicapellanum nostrum ita substitui, ut in disponendis principalibus negotiis nostris quasi conlateralis noster nobis
l.10 assistat, omnesque malefactores ȩcclesiȩ suȩ excommunicandi et per nos absolvendi auctoritatem habeat. Si quando vero me Romam vel curtim imperatoriam adire seu aliquando contigerit infir-
l.11-mari, ipse interim Cameracensi presideat aecclesiȩ, festiva altaris officia peragat, et a ministris nostris cuncta victus necessaria pro velle suo percipiat. Quod si ad Remense concilium me aliquando evocatum
l.12 infirmari, seu aliquo precipuo negotio contigerit preoccupari, ipse ut vicarius et conlateralis noster excusaturus nos pro nobis ibit, et justam absentiȩ nostrȩ causam prout sibi judicatum fierit comprobabit.
l.13 Et quia dicente Domino dignus est operarius cibo suo, pro hoc labore et dispendio nos ei hanc mercedem recompensamus, ut quotiens nostram expetierit presentiam, particeps mensȩ nostrȩ si ei
l.14 placuerit sumptus necessarios de domo nostra accipiat omnia altaria sua in episcopio nostro libera et sine persona possideat, partemque obsoniorum quȩ ad episcopum pertinet in beneficio sempiterno jure
l.15 teneat. Hȩc omnia a prȩdecessoribus meis domno scilicet Gerardo atque Lietberto, abbati et supradictȩ aecclesie statuta et nunc a nobis concessa, a successoribus nostris obsecramus in domino Jhesu firmiter
l.16 observari, nec ulla umquam ratione mutari, sed ut tanti piscatoris retibus queant illaqueari sepedictam ȩcclesiam ejus venerentur et defendant orationibus fratrum se assiduȩ committant, quae
l.17 sunt corporis necessaria ut boni patres filiis ipsis provideant, noverintque patenter quia quicumque hanc prȩdecessorum meorum et meae constitutionis paginam aliquando quod absit pertemptaverit
l.18 violare, vel super hoc quod hic sancitum est ȩcclesiam ipsam turbare, auctoritate Dei Patris et sanctorum apostolorum et nostra perpetuo dampnentur anathemate, nisi mox pȩnitentes eidem ȩcclesie studue-
l.19-rint satisfacere. Prȩterea quȩdam quȩ nostris temporibus ipsi aecclesiȩ donata sunt hic volumus annotare, altare scilicet de Mainriu, et XXX solidos de teloneo Castellensi unoquoque anno pro altari
l.20 de Bussuth quod ab eis concambiavi, alodium quoque de sancto Gaugerico quod Ermengardis de Monte Acuto pro anima sua et conjugum et parentum suorum sancti ANDREAE contradidit, alodium etiam quod Lietbertus
l.21 qui dicitur Sicheruns et uxor ejus Elechindis habebant apud Aldreneias et Squarmenium et Formeias et quod ipsi ambo super altare sanctȩ MARIȩ Cameracensis ecclesiȩ coram nobis adstantibusque multis clericis et laicis
l.22 legalibus viris quorum nomina subnotantur liberum omnino et quietum sicut tenuerant cum omni familia quam ibi habebant ipsi sancto pro salute animȩ suȩ tradiderunt, et alodium de Gisleni curte quod Heldiardis
l.23 dedit, cujus alodii partem quamdam jam Amolricus Lescheriensis dederat. Partem etiam alodii de Fontanis et de [Becheneis] et de Mediolanis quȩ pro Oilardo data est et partem alodii de Baseio quȩ
l.24 pro anima cujusdam Herivardi Lescheriensis data est. Nomina quoque legalium testium tam clericorum quam laicorum qui hȩc omnia viderint et interfuerint in hac carta assignavimus, et quȩ suprascripta sunt
l.25 eorum testimonio corroboramus. Signum [croix] mei ipsius GERARDUS [monogramme] pontificis. Signum Mathelini archidiaconi et prȩpositi. Signum Alardi archidiaconi. Signum Ansfridi archidiaconi. Signum [Widrici] archidiaconi. Signum Hugonis decani. Signum Werimboldi
l.26 cancellarii. Signum Guidonis cantoris. Signum Alboldi, Guisfridi, Huboldi capellanorum. Signum [Johannis militis]. Signum Fulchonis vicedomini. Signum Rotberti [Rufi. Signum] Walteri Coleth. Signum Ingebrandi. Signum Fulchonis.
l.27 Signum Lietvulfi. Signum Amolrici Castellensis. Ne quis vero aliquando instigante inimico omnium bonorum diabolo contra hujus privilegii auctoritatem
l.28 audeat insurgere, sigilli nostri eum corroboramus impressione, et violatorem ira Sancti Spiritus et sanctorum omnium dampnamus et nostra excommunicatione.
l.29 ACTUM HOC CAMERACI ANNO DOMINICAE INCARNATIONIS IXCI, INDICTIONE XIIII epactis XXVIII, concurrente II,
l.30 anno presulatus domni Gerardi XIIII. [sceau].

LE GLAY, Glossaire topographique de l'ancien Cambrésis, Cambrai, 1849, p. 19.

COURTOIS (Michèle), Chartes originales antérieures à 1121 conservées dans le département du Nord, Mémoire de Maîtrise, Université de Nancy II, 1981, p. 142-143.

VAN MINGROOT (E.), Liste provisoire des actes des évêques de Cambrai de 1031 à 1130, dans µSerta devota in memoriam Guillelmi Lourdaux, pars posterior : cultura mediaevalisµ, éd. W. Verbeke et al, Louvain, 1995, p. 13-55, p. 25, n° 35.