Gombaud de Besora donne à Saint-Victor de Marseille et à l'abbé Isarn, l'église de Sant-Miquel del Fai et ses dépendances, qu'il a reçues du comte Raimond et de sa femme Ermesinde.

l.1 [chrisme] In Dei nomine, ego Gonbaldus de castro Bisaure, inspiratus clementia Dei, coepi cogitare intra memetipsum diem mortis meȩ, et quid acturus in districto judicii examinis diem, et nimis territus de meis sceleribus coepi agere contra
l.2 salutem meam, ut non caderem in inferni poenam, verti me ad Jhesum Christum dominum meum et ad verba ipsius dicentis in evangelio eum : Date et dabitur vobis, et in alio loco : Facite vobis amicos de mamona iniquitatis, ut cum defe-
l.3-ceritis recipiant vos in eterna tabernacula, et alibi : Date elemosinam et ecce omnia sunt vobis. Et Salomon : Redemptio animȩ viri, propria substantia. His et aliis hujuscemodi verbis ammonitus cȩpi de substan-
l.4-tia mea ecclesiis Dei servire et honorare, ex quibus elegi unam infra terminibus Barchinonense vel Ausonense constitutam, et in servitium Dei restitutam, et non humano opere factam sed mirabili voluntate Dei adimpletam,
l.5 et in excelsi rupe positam, et ipsam vocant Spel[unca]m et in honore Dei et sancti archangeli Michahelis consecratam, super castrum quem vocant Mont Boium infra terminos ipsius sitam, quem vulgus nuncupant Falium. Proinde ego Gonbaldus
l.6 de castro Bisaure, facio donationem de ipsa spelunca cum altariis quȩ intus sunt et cum aliis speluncis quȩ circa ipsam sunt, tam majoribus quam minoribus, et cum terris et vineis, et cum silvis et garricis, et cum boschis et cum pratis, et oglatis,
l.7 et cum solaribus et superpositis, et cum curtis casalibus edificatis vel non edificatis, et cum peris, et cum pascuis, et cum molinis, et illorum edificiis et cum reguis et caput reguis, et ortis, et aquis, et fontis, et cum discursibus vel recursibus, et cum arboribus universis
l.8 generibus cunctis, et cum cunctis [...]ditus id [...]nsibus [...]sul[...]mi[...] cunctis aliis alodibus id sunt [...]cum solis, et superpositis et cum casalicibus, et cum curtis et cum edificiis omnibus tam intus quam foris et ostiis et januis, et cum bos-
l.9-chis, et cum silvis et garricis, et pratis vel pascuis, et ortis vel [...] et edificiis et cum reguis et caput reguis, et cum petris et cum fontis et cum aquis et cum discursibus vel recursibus, et cum arboribus cunctis generis omnibus et cum viaductibus vel reduc-
l.10-tibus quȩ ipsa spelunca Dei adquisivit in comitatibus omnibus et cum [...] terminibus suis, dono domino Deo et sancto Victori martiri monasterio Massiliensi, et abbate Isarno presente et abbatibus qui post ipsum futuri sunt, et monachis tam presentibus quam et futu-
l.11-ris ibidem Deo servientibus ad alodem proprium sicut michi donavit senior meus Raimundus comes, et mulier sua Hermensindis comitissa, et ego adquisivi per meam comparationem in ipsis alodiis sicut superius resonat, sive per ullasque voces
l.12 sive per meos ingenios quod ego adquirere potui ad servitium sancti Michahelis et Dei pro remedium animȩ meȩ. Omnia hȩc dono ad monasterium sancti Victoris prenominatum non longe a Massiliȩ moenibus fundatum. In ea videli-
l.13-cet racione ut non liceat eis vindere, nec alienare, nec excomutare, aut transfundere, sed omni tempore ad servitium sancti Victoris tenere, et sui monachi sancti Victoris in ipsa spelunca et ecclesia Dei omnique tempore stare et pro
l.14 peccatis meis Dominum exorare. Quod si monachi sancti Victoris in ipso loco stare noluissent sanctus Victor nec monachi sui omnino nichil abuissent.
l.15 Et affrontat ipsa spelunca et ecclesia Dei que donavit senior meus et mulier sua ad me Gonbaldum, de parte aquilonis in sumitate de ipsis rupibus, de parte orientis adlaterat in ipsum torrentem qui discurrit per Gatum Man-
l.16-ducatum et descendit per ipsas rocas usque in deteriora saxa, hoc est Petra Mala, et de meridie in jamdicta Petra Mala, de ocasu in medio alveo tenesi, sive in medio alveo Gerundela, vel in alodem sancti Cucufati
l.17 et alios alodes quos adquisivit ipsam speluncam et [ecclesiam] sanctique archangeli Mikahelis in cunctis omnino locis, sive per comparationem, sive per donationem, sive per scambiationem, terminant cum suis [ter]minis sicut scriptum est in ipsius
l.18 ȩcclesiȩ cartulis.
l.19 Dono itaque hec omnia superius scripta ab integrum ad sanctum Victorem martirem alumnum perpetim abiturum cum exiis et ingressus earum vel cum eorum affrontationes, pro redemptione anime senioris mei Raimundi nomine sive per muli-
l.20-eri suȩ Hermensindis n[o]mine, sive per memetipsum, sive per animabus patris meȩ et matris meȩ, et mulieri meȩ defun[nctȩ...]le nomine, qui haec superius scripta in alodiis comparavit et donavit ad predictam speluncam sancti Archan-
l.21-geli Mikahelis consecratam, sive per istam vivam Auriciam vocitatam et ips[...]is alodiis fidelissimam facta[...] diem judicii a domino audiamus dicturi : Venite benedicti patris mei, percipite regnum quod vobis paratum est ab o-
l.22-rigine mundi. Ist[a carta] est facta non in occulto sed in publico [...]festata et de domno Gonbe[...]ata et roborata. Quȩ vero predicta omnia de meo jure in dominio et potestatem sancti Victoris trado, ad alodem propri-
l.23-um.
l.24 Quod si ego donato[...]dum non hoc valeat vindicare sed componat aut componant in duplo cum omni sua immelioratione et inantea ista donatio firma permaneat omnique
l.25 tempore.
l.26 Facta carta ista donationis IDUS octobris an[no XII regni Henrici regis].
l.27 Sig[croix]num Gonbaldi qui istam donationem fecit [...]. Sig[croix]num Mirgaribet. [signum] Mirone. Sig[croix]num Arnald Oliba. Sig[croix]num Aurucia. Sig[croix]num Guisle filiȩ ipsius Gonbaldi.
l.28 [...] Adalbertus sacerdos et judex.
l.29 Sig[croix]num Adalardi Guitardi. Sig[croix]num R[...]rdi. Sig[croix]num Arnald Arnald. Sig[croix]num Bernardi Oldofredi. Sig[croix]num Sinfredi. Sig[croix]num Ademar. Sig[croix]num Gonbald Ademarus.
l.30 Sig[croix]num Adalbert. Sig[croix]num Mir Wilelmi. Sig[croix]num Ermengaudi ebrinus.
l.31 Stephanus sa[...]er et monachus rogatus ab eodem Gonbaldo et uxore sua Aurucia donatoribus scripsit die et anno quo supra.

MARTENE (Edmond) et DURAND (Ursin), Veterum scriptorum et monumentorum historicorum, dogmaticorum, moralium amplissima collectio, 9 vol., Paris, 1724-1733, t. 1, col. 406.

GUERARD (Benjamin), Cartulaire de l'abbaye Saint-Victor de Marseille, 2 vol., Paris, 1857, t. 2, p. 523-524, n° 1051.

MAGNANI SOARES-CHRISTEN (Eliana), Monastères et aristocratie en Provence, milieu Xe - début XIIe siècle, Munster, 1999 (Vita regularis, 10), p. 254-255 (commentaire).