Accord entre les moines de Marmoutier et Nivelon de Fréteval.

l.1 Omnibus sanctȩ ȩcclesiȩ filiis notificare curavimus, quod Stephanus comes Blesensis, et Adela uxor ejus, pro redemptione animarum suarum et suorum antecessorum atque successorum,
l.2 dederunt Deo et sancto Martino Majoris monasterii, et monachis Deo ibidem servientibus, quandam partem de foreste sua quȩ Silva Lonia nuncupatur, ad ȩdificandam ȩcclesiam, et habitaciones mona-
l.3-chorum, et ad hospitandos hospites, solutam et quietam ab omni consuetudine, propter quod, Franca Villa vocatur illa obedientia prope Fractam Vallem posita. Dedit etiam Nivelo de Fracta
l.4 Valle prefato sancto Martino, et monachis Majoris Monasterii ibidem in elemosinam, pro redemptione animȩ suȩ, et suorum omnium, de terris suis, et de aquis, et cȩteris beneficiis, quȩ juxta
l.5 prefatam elemosinam habebantur, sine ulla retencione alicujus consuetudinis, ad usus solummodo monachorum et hospitum eorum. Dedit etiam et concessit prefatis monachis quicquid de fȩvo suo vel emptione vel dona-
l.6-tione alicujus hominum suorum adquirere possent. Post aliquantum vero temporis immisit eis calumnias in prefatam elemosinam comitis, et etiam in suam, asserens locum in quo ȩcclesia, et habitaciones monachorum
l.7 sitȩ erant, et etiam burgum quod subtus est, de suo beneficio esse, et ideo non permittebat monachis domos suas ȩdificare, nec burgum ampliare, nec ministeriales habere in burgo suo, nisi quantum ipse vellet.
l.8 Aquam etiam Ledi fluvii quam eis ad piscandum cum dominicis piscatoribus dederat, et terram ad hospitandum hospites, intra Petram Siggillatam et Fractam Vallem, reabstulit eis, et quamplura alia. Clamabat
l.9 etiam in jamdicta elemosina comitis, et in sua, malas consuetudines, et exactiones, videlicet pedagium, sanguinem, latronem, raptum, incendium, catum, vulpem, et multa alia, quȩ enumerare longum est.
l.10 De quibus omnibus ad talem concordiam venerunt monachi Majoris Monasterii, presente eorum abbate nomine Willelmo cum prefato Nivelone, per manum Teobaldi comitis, quod sepedictus Nivelo clamavit solutas
l.11 et quietas omnes consuetudines, et exactiones quas reclamabat in elemosinam comitis, et in suam, illas denominate quȩ designatȩ sunt, et si quȩ aliȩ requisitȩ sunt ab eo. Omnes ut dictum est omnino ca-
l.12-lumnias guerpivit, sine ulla retencione alicujus consuetudinis, excepto quod mercatum publicum non levabunt monachi, nec burgenses eorum habebunt stallos extra habitacula sua, et excepto
l.13 quod in die mercati Fractȩ Vallis non vendent, nec ement homines monachorum in burgo suo nisi panem et vinum, et cȩtera quȩ ad cibum pertinent, et si homines monachorum in mercato Fractȩ
l.14 Vallis aliquid vendiderint vel emerint, unde teloneum exeat, reddent illud. Quod si inde foris fecerint, emendabunt sicut de teloneo. Aliam autem consuetudinem nullam reddent homines mona-
l.15-chorum Niveloni, neque in terra eorum neque extra. Monachi autem poterunt habere in burgo suo ministeriales quantoscumque et qualescunque voluerint, et de hominibus suis poterunt consuetudines capere, quales-
l.16-cunque voluerint nemine contradicente. Officinas vero suas habitacioni eorum aptas, domos scilicet, claustrum, puteum et quicquid opus eis fuerit poterunt facere sine ulla contradictione monachi,
l.17 et locus in quo burgum situm est, et in quo ipsa ȩcclesia et cȩtera habitacula monachorum sita sunt, recognovit et gratanter concessit Nivelo quod erat veraciter sicut est de proprio beneficio comitis Stephani, et
l.18 Adelae uxoris ejus, et aquam Ledi fluvii quam ad piscandum monachis prius dederat cum propriis piscatoribus ipsorum, et postea reabstulerat, in hac concordia concessit eis in perpetuum ha-
l.19-bendam, ita plenarie sicut in prima donatione dederat, a molendinis scilicet Huberti filii Maignonis, usque ad sclusam Guinardi. Si quis vero clamorem fȩcerit Niveloni de monachis,
l.20 calumniam eis faciens de aliquo quod teneant de beneficio ejus, monachi tenebunt ei justiciam ante Nivelonem, quamdiu recte manu tenebit eos. Quod si senserint se injuste gravari, querent
l.21 justiciam vel sanctȩ ȩcclesiȩ, vel comitis. Si autem monachi clamorem fecerint Niveloni de aliquo hominum suorum, qui eis injuriam faciat de beneficio ejus, Nivelo faciet eis justiciam. Quod si
l.22 noluerit, ipsi aliunde querent justiciam. Ad hanc Nivelonis concessionem, et malarum consuetudinum dimissionem, et calumniarum guerpitionem, extitit presens Ursio filius Nivelonis,
l.23 concedens et ipse monachis in hac concordia quicquid pater suus eis concesserat, et guerpivit omnes calumnias quas pater suus fecerat eis in sepedicta elemosina, et etiam omnes consuetudines et exacti-
l.24-ones quȩ superius denominatȩ sunt. Concessit etiam quicquid apud Sanctum Hylarium de Gravella calumniabatur eis. Hȩc omnia concessit uxor ipsius Ursionis nomine Beatrix apud Fractam Vallem sub his
l.25 testibus. Ex parte monachorum: Oliverius monachus, Giraudus monachus, Johannes monachus, Popardus prepositus monachorum, Landricus famulus, Corbellus famulus. Ex parte dominȩ Beatricis, quȩ inde habuit XXti solidos,
l.26 fuerunt: Paganus de Merliaco, Giraudus de Vileriis, Turbaudus, Moyses mulnerius. Pro hac itaque concordia et concessione dederunt sepedicti monachi Niveloni, et Ursioni filio ejus,
l.27 mille et C solidos Dunensium denariorum, et concesserunt ipsis habere in pace molendinum quem Nivelo fecerat inter molendinum monachorum de stagno, et aquam Ledi, et burgum novum quod ipse fecerat
l.28 ex altera parte stagni eorum, que monachi calumniabantur, et etiam habitaciones hospitum, et arpennos quos monachi clamabant se habuisse de elemosina Nivelonis inter Petram Sigillatam et Fractam
l.29 Vallem. Hȩc concordia facta est inter monachos Majoris Monasterii, et Nivelonem de Fracta Valle, et Ursionem filium ejus, apud Tironenses monachos qui ad os Ogrȩ fluvioli commorantur, anno ab incar-
l.30-natione domini MCVIIIImo in presentia Tetbaldi comitis, et Willelmi abbatis Majoris Monasterii, et multorum aliorum quorum nomina subscripta sunt. Ex parte comitis et monachorum, Goherius
l.31 Meschinus, Joscelinus Borrellus, Jeremias de [Bo]sco Guarnerii, et Matheus frater ejus, Raimundus Ansgotus, Salomon panetarius, Hugo de Pometo. De monachis: abbas Willelmus, Fromundus prior,
l.32 Willelmus qui fuit prior, Petrus de Lorat[orio], Petrus bajulus, Laurentius capellanus, Oliverius panetarius, Hugo de Camarcio. De famulis: Arraudus camerarius, Paganus de
l.33 Camilliaco, Enjorricus de Camarcio, Petrus Bordum, Johannes mariscalpus, Paganus Beliardus, Radulfus cocus, Petrus Theol, Gasconius, Popardus de Franca Villa, Landricus
l.34 prepositus, Corbellus, Robertus Tuegallum, Rainaldus de Gastina. Ex parte Nive[lo]nis et filii ejus: Jeremias de Insula, Roscelinus nepos Nivelonis, Fulcherius frater Roscelini,
l.35 Philippus nepos Nivelonis, Willelmus de Vileriis, et Willelmus filius ejus, Hugo de Camarcio, Turbaldus, Matheus Poterum, Paganus Grandis, Hugo Mengarin.