Lothaire et Louis V, rois des Francs, à la prière d'Elisardus, évêque de Paris, confirment la donation faite par ce dernier aux chanoines de la cathédrale de Paris du domaine d'Epône avec l'église Saint-Béat et du domaine de Mézières, et renouvellent les diplômes de leurs prédécesseurs relatifs aux biens et privilèges desdits chanoines.

l.1 [chrisme] IN NOMINE SANCTȨ ET INDIVIDUAE TRINITATIS, HLOTHARIUS, GENITOR GENITUSQUE EJUS HLODOVICUS, UTRIQUE OPITULANTE GRATIA DEI FRANCORUM REGES. SI SACERDOTUM AC SERVORUM DEI PETITIONES, QUAS PRO UTILITATIBUS ET NECESSITATIBUS
l.2 suis suorumque subjectorum nobis innotuerint, ad effectum perducimus, non solum regiam exercemus consuetudinem, verum etiam ad aeternae retributionis beatitudinem talia facta, auxiliante Domino, nobis profutura confidimus. Idcirco notum esse volumus omnibus sanctȩ Dei ecclesiae fidelibus, tam nostris presentibus
l.3 quam scilicet et futuris, quia vir venerabilis ELYSIARDUS, Parisiacensis ecclesiae episcopus, nostrae innotuit serenitati, suggerentibus itaque ac intervenientibus dilectis fidelibus nostris, videlicet dulcissima conjuge Emma, atque Hugone excellentissimo duce, egregiisque presulibus Alberone Remensis,
l.4 Gibuino Cabilonensis, quod pro Dei omnipotentis amore, et futuro ejusdem congregationis cavendo periculo, ne aliqua successorum suorum, aut secularium personarum neglegentia vel parcitate, ordo in ea sede commemorata futuris temporibus perturbaret canonicus, quandam potestatem, Spedonam nomine, cum
l.5 ecclesia in honore sancti Beati dicata, ac villam vocabulo Macerias, cum terris cultis et incultis, vineis, silvis, molendinis, pratis, pascuis, piscariis, aquis aquarumve decursibus et cum omnibus inibi justȩ legaliterque aspicientibus, quam idem prelibatus presul Elysiardus, amore Dei ductus, tam a suo
l.6 quam a successorum suorum dominio auferens, in fratrum Sanctȩ Mariae praefatȩ sedis delegavit usus, per hoc regale preceptum stabili jure eis concederemus. Preterea humiliter exorantes petierunt, ut pro divino intuitu et pro ipsius congregationis cavenda necessitate, avorum nostrorum
l.7 precepta regum, ex stipendiis ipsorum fratrum, quae in membranulis vetustissimis continebantur inserta, in hujus corpore precepti, breviter accumulata regali auctoritate reconfirmaremus ad integrum. Ob firmitatem tamen religionis, petiit memoratus Elysiardus episcopus,
l.8 ut et claustrum ipsius congregationis, sicut ab avo nostro rege Karolo, supplicante Teudulfo ejusdem loci episcopo, confirmatum est, jure perpetuo ac stabili ordine corroboraremus, quos absque ullius inquietudine, tam ipsius sedis episcopi, quam aliarum personarum, securi
l.9 viverent, et unusquisque canonicus suam propriam domum, cum omni substantia dare vel vendere valeat cuicumque voluerit, tantum ex fratribus, velut constitutum est a priscis temporibus. Nos vero petitioni eorum, quia necessaria et rationabilis erat, assensum prebentes,
l.10 velud postulaverint, fieri adjudicavimus, quatinus nulla occasione nec rei publicae servitio, quisquam ex successoribus seu secularibus personis inpedimentum in futuro eis inferre potuisset, pro quo a via rectitudinis et observatione canonica, eos oberrare necesse foret,
l.11 sed de deputatis sibi rebus contempti, absque necessitate et inopia, canonicum ordinem tenere, et sine prevaricatione, quantum humana sinit fragilitas, observare quivissent, ex semetipsis semper per communem omnium assensum eligentes prepositum et decanum, qui et
l.12 eorundem prevideant villas, et debita stipendia fratribus fideliter administrant. Quapropter statuimus atque jubemus, et nostra preceptione confirmamus eis villas, quas dudum per privilegia et per precepta regum habere noscuntur, ad eorum necessitates procurandas, et metu futurorum casuum propellendo,
l.13 videlicet Ondresiacum cum ecclesia et altare omnique integritate et suis [adjacentiis], Aureliacum cum ȩcclesia et altare suisque appenditiis, Civiliacum cum aecclesia et altare et omnibus inibi adjacentibus, Laiacum, Castenedum cum ecclesia et altare omnibusque adjacentibus, Baniolum cum ecclesia et altare ceterisque
l.14 appenditiis, Sulciacum cum ecclesia et altare et res in Larziaco et in Lotveo villa cum omnibus ad usus fratrum pertinentibus, Cristoilum cum ecclesia et altare, vel quidquid inibi ad predictorum stipendia pertinet. Haec enim septem altaria Parisiacae sedi attinentia predictus presul Elysiardus, ex proprio
l.15 dominio, sine sua suorumque successorum venditione, nullo contradicente, stipendiis perpetualiter adtribuit ipsorum fratrum : Eleriacum videlicet, Steovillam, Rosetum, Cellas et Vernou, Machelum et Samesium, Mintriacum et Mauriacum, cum ȩcclesiis et universis ad se pertinentibus, Viriacum cum omnibus quȩ videntur
l.16 ad predictorum usus fratrum aspicere, sed et medietatem nonae ac decimae quȩ de rebus ipsius ȩcclesiae, quae abstractȩ fuerant, ab his qui eis utuntur accipi solent. Hanc ergo predictam potestatem, Spedonam, et has nominatas villas cum omnibus appenditiis et reditibus suis, ut diximus, ad omnes ejusdem congregationis necessitates,
l.17 et sustentacula mortalis vitae ministranda, vel quod a longo tempore ibidem sunt aspitientia, vel ad presens aspicere videntur aut deinceps a Deo timentibus additum vel conlatum fuerit, regali auctorite et indulgentia per hoc praeceptum confirmationis nostrȩ stabili jure eis concedimus ac confirmamus, precipientes ut nullus episcoporum
l.18 per successiones subtrahere, minuare, aut ad usus suos retorquere, vel alicui in beneficium tribuere, neque ullum impedimentum ex predictis rebus eis inferre, sed nec servitia ex eisdem villis exactare, neque ullas in aliqua re exac[tiones inde exigere] presumant; si augere eis aliquid placuerit, licitum habeant; distrahendi autem vel minuendi ea,
l.19 quȩ pro Dei statuta sunt amore, nequaquam valeant. Eo namque ordine precipimus et corroboramus pro salutis nostrȩ remuneratione, et pro sanctȩ Dei ecclesiae statu, reique publicȩ gubernatione, velud ad antecessoribus nostris confirmatum est, ut nullus umquam ex judicaria potestate accinctus, vel quocumque modo, nullisque ingeniis in predictis villis
l.20 aliquam judicandi potestatem inibi exerceat, neque aliquem censum, neque teloneum, neque ripaticum, neque rotaticum, neque portaticum, neque bannum, nec freda, nec ullas districtiones faciendas, nec ullas paratas requirendas, nec foraticum, nec pulveraticum, nec ullas leges faciendas, nec de liberis hominibus albanisque ac colonibus, in supradicta
l.21 terra conmanentibus aliquem censum, vel aliquas redibitiones accipere presumat, seu quicquid fiscus noster inde exigere aut sperare presentaliter potuerit, requirere non presumat; et si forte callididate judicis aut alicujus persone, ipsae emunitates alicubi inruptae fuerint, priscorum lege, id est solidos DC, multetur. Petimus ergo
l.22 successores nostros, ut hanc nostram liberalissimam concessionem ita conservent, sicut ea quȩ ob amorem Dei, aeternamque mercedem statuerint, a suis voluerint successoribus esse servanda. Et ut hec auctoritas, quam ob dilectionem Dei et animarum nostrarum remedium statuimus, firmiorem, in Dei nomine, obtineat vigorem, et deinceps
l.23 perpetualiter inconvulsa permaneat, manibus propriis eam subter firmavimus.
l.24 SIGNUM HLOTHARII GLORIOSIS-[monogramme]-SIMI REGIS FILIIQUE EJUS [monogramme] HLUDOVICI.
l.25 ERNULFUS CANCELLARIUS AD VICEM ALBERONIS ARCHIEPISCOPI RECOGNOVIT [sceau].
l.26 ACTUM CONPENDIO PALATIO.

Gallia Christiana in provincias ecclesiasticas distributa, Paris, 1715-1785 et 1856-1865, 16 vol., t. 7, Instr, col. 19.

Recueil des historiens des Gaules et de la France (Bouquet, RHF), Paris, 1737-1904, 24 vol. in folio, t. 9, p. 642, n° 33.

GUERARD (Benjamin), Cartulaire de Notre-Dame de Paris, 4 vol., Paris, 1850, t. 1, p. 273, n° 32.

TARDIF (Jules), Monuments historiques - Paris, 1866, (Archives de l'Empire. Inventaires et documents), p. 148, n° 236.

LASTEYRIE (Robert de), Cartulaire général de Paris, 1 vol., Paris, 1887, t. 1, p. 92-94, n° 66.

HALPHEN L.-LOT F, Recueil des Actes de Lothaire et de Louis V, rois de France (954-987) (Chartes et Diplômes relatifs à l'Histoire de France), Paris, 1908, p. 129-133, n° 56.

LOT (F.), LAUER (Ph.), Diplomata Karolinorum. Recueil de reproductions en fac-similé des actes originaux des souverains carolingiens conservés dans les archives et bibliothèques de France, 10 vol., Paris, 1936-1949, t. 8, pl. 15 (fac-similé).