Réglementation par Louis le Pieux, empereur, à la demande de Jérémie, archevêque de Sens, des relations entre les archevêques et les monastères de Saint-Pierre, Saint-Jean et Saint-Remi de Sens.

l.1 [chrisme] IN NOMINE DOMINI DEI ET SALVATORIS NOSTRI JHESU CHRISTI, HLUDOVUICUS, DIVINA ORDINANTE PROVIDENTIA IMPERATOR AUGUSTUS. SI ILLIUS AMORE, CUJUS MUNERE CETERIS MORTALIBUS PRAELATI SUMUS, SOLI DEO SUB SANCTA RELIGIONE MILITANTIBUS AD LAUDEM HONOREMQUE IPSIUS, ET AD ANIMARUM SALUTEM SUPERNIS ANGELORUM COETIBUS IN AETERNA BEATITUDINE ADSCRIBENDARUM, TERRENA COMMODA SUBSIDII TEMPORALIS, SINE QUIBUS PRAESENS VITA TRANSIGI
l.2 non potest, comparamus, ut illi tantummodo sine impedimento, quantum praesentis mortalitatis sinit fragilitas, libere deserviant, cui se semel mancipasse ad laudem obsequiumque ipsius toto vitae suae cursu noscuntur nostri laboris studium et pietatis opus apud eum nullatenus fore sine fructu credimus, sine quo nec velle quisquam bene potest, quanto magis perficere. Igitur comperiat omnium fidelium sanctae Dei ecclesiae, tam praesentium
l.3 quam futurorum sinceritas quia vir venerabilis Hieremias sanctae Senonicae ecclesiae archiepiscopus, humili suggestione clementiae nostrae innotuit eo quod cellae cenobiales episcopii, cui auctore Deo praeest, id est cella Sancti Petri, et cella Sancti Johannis, et cella Sancti Remigii, in quibus monachi sub sancta regulae disciplina religiosam vitam divinae pietati toto laboris adnisu debent exhibere, variis casibus diversisque indigentiis, quibus humana fulcitur
l.4 fragilitas, ante addicti sub manibus et potestate antecessorum ipsius, urguente omnimoda inopia, longe a suo proposito aberrantes exorbitaverunt, dum videlicet memoratarum substantia cellarum per divisionem olim factam imminuta fuisset, et qui praeerant episcopi, non habentes unde subsidia sumtuum suis usibus necessaria caperent, ex eisdem cellis, quantum extorquere quibant, dum aliunde sufficientiam habere
l.5 non possent, dari sibi cogebant ; sicque fiebat ut hii, qui devota stabilitate mentis et corporis ibidem supernae pietati laudes persolvere, suamque vitam commendare pro nostra quoque, conjugis, ac liberorum incolumitate, et pro regni divina nobis miseratione concessi conservatione, proque totius ecclesiae indulgentia et felici ad aeternam beatitudinem perventione interpellare debebant, dum a monasterii claustris, turpiter quaeritando ea quibus suam tuerentur inopiam, longe lateque vagarent,
l.6 confuso ordine quem servare debebant, non solum eorum causa quae prȩmisimus, nobis nihil prodesse poterant, verum etiam sibi suisque p[raela]tis non absurde plurimum crederentur obesse. Cuju[s rei g]ratia memorati episcopi precibus admoniti, dignum opus supra fieri duximus, ut dum adhuc in hoc mortali corpore subsistimus, non solum qui nunc temporis in eisdem locis divinis cultibus mancipati esse noscuntur, sed ill[is quoque], qui futuris temporibus amore supernae
l.7 sapientiae inlustrati, eadem ad serviendum Deo expetierint loca, prospiciamus quatenus ex eisdem temporalium solatia sumtuum suo ordini congruentia habeant, quibus in hac peregrinatione interim sustentari queant, donec ad aeternae patriae gaudia divina misericordia voca[ti v]aleant pervenire. Constituentes itaque hoc nostrae auc[torit]atis preceptum juxta memorati episcopi petitionem decrevimus fieri, ut ex rebus quascumque supra jam nominatae cellae nunc temporis usibus
l.8 monachorum ibidem Deo deservientium deputatas habent, nullus episcoporum, quicumque divina vocatione per tempora successerit, prȩsumat aliquid sub[tra]here vel imminuere quolibet argumento vel occasione, neque in beneficium dare, aut suis usibus adplicare, sed ita per omnia [conservari stu]deat, sicuti memoratus episcopus in libelli serie singula [loca per ordinem adnotando] digessit, [et manu sua subscripsit], et in conventu episcoporum eos qui aderant subs[crib]ere rogavit propter [cavendas omnimodis]
l.9 contentiones, quae futuris temporibus poterant oboriri ; sed nec etiam aliud servitium vel majora munera inde sibi pro tempore usurpet praeter ea quae in libello eodem idem ipse episcopus inserere putavit. Ac ne hujus decreti causa in eisdem cenobiis abbates vel monachi constituti contra suum incipiant superbire episcopum, precavimus om[nem occasionem amput]andam, neque locum diabolo dandum, salva scilicet in omnibus auctoritate [et potestate] episcopi in cunctis ecclesiasticae regulae disciplinis, videlicet
l.10 ut easdem cellas sub proprio semper regimine gubernans, secundum institutionem sanctae regulae abbates constituat, et, si necesse fuerit, mutet, prava quaeque corrigat, superflua resecet, virtutes nutriat, eradicet vitia, atque ut bonus agricola evellens frutices, patrum sequens instituta, discernat qualem cuique terrae sementem mandare debeat. Hanc autem nostrae constitutionis auctoritatem [ideo] factam, ne religionis ordo in suprascriptis locis nostris futurisque temporibus confundatur, sed per omnia in Dei servitio ad cujus laudem
l.11 et obsequium conditi sumus, inviolabiliter in perpetuum conservetur, ut pleniorem in Dei nomine cunctis temporibus obtineat firmitatem, manu propria subter firmavimus, et anuli nostri inpressione signari jussimus [notes_tironiennes].
l.12 SIGNUM [monogramme] HLUDOVUICI SERENISSIMI AUGUSTI. [chrisme] DURANDUS DIACONUS AD VICEM FRIDUGISI RECOGNOVI ET SUBSCRIPSI [ruche_notes_tironiennes] [sceau].
l.13 Data XV kalendas junii anno Christo propitio VIIII imperii domni nostri Hludovuici serenissimi augusti, indictione XV. Actum Aquisgrani palatio regio. In Dei nomine, feliciter. Amen.

Recueil des historiens des Gaules et de la France (Bouquet, RHF), Paris, 1737-1904, 24 vol. in folio, t. 6, p. 529-530.

LOT (F.), LAUER (Ph.), Diplomata Karolinorum. Recueil de reproductions en fac-similé des actes originaux des souverains carolingiens conservés dans les archives et bibliothèques de France, 10 vol., Paris, 1936-1949, t. 2/1, pl. 12 (fac-similé).