Cérémonial et statuts de Chezal-Benoît
Identification
Référence : Paris , Bibliothèque nationale de France , ms. latin 12786 .
Usage : Chezal-Benoît, congrégation (O.S.B.)
Datation : 1617.
Post : 1616
Ante : 1618
Description
Codicologie
Papier, [I] + 130 f., 271 x 174 mm ; collation des cahiers impossible. — À longues lignes, sans réglure. Foliotation à l’encre bistre contemporaine de la copie du texte, révélant une lacune de 2 feuillets entre les f. 93 et 96. — Essais de plumes sur le f. de garde en papier ancien. — Reliure moderne (datée au dos en caractères dorés « J. WEBER 1854 »), demi-chagrin rouge ; contre-gardes et premières gardes marbrées, feuillets de garde en papier moderne. Chiffre « N » doré au dos. Titre au dos en lettres dorées : « CEREMONIÆ ET STATUTA CASALINA » ; et « BIBLIOTHÈQUE IMPÉRIALE ».
Relevé
-
F. 1-1v :
Prologue.
Prologus ceremoniarum nigrorum monachorum ordinis sancti Benedicti de societate Cassalis Benedicti
— f. 1v :Finis prologi.
-
F. 2-72 :
Cérémonial. Intitulé des
chapitres :
-
f. 2 :
Ceremoniarum cassalinarum capitulum primum. Qua disciplina quave reverentia opus Dei peragendum sit.
-
f. 4 :
Quid opus Dei dicatur quidve ad ipsum pertineat. Capitulum 2.
-
f. 4v :
Quibus horis quove ordine divina officia agantur. Capitulum 3.
-
f. 6v :
Quo loco opus Dei peragatur. Capitulum 4.
-
f. 7 :
De officio beatæ Mariæ Virginis. Capitulum 5.
-
f. 8v :
De officio defunctorum. Capitulum 6.
-
f. 10 :
De septena penitentiali, seu psalmis pœnitentialibus. Capitulum 7.
-
f. 10v :
De ordine legentium et canentium [f. 11]. Capitulum 8.
-
f. 12v :
De nocturnis vigiliis [f. 13]. Capitulum 9.
-
f. 20 :
De matutinis laudibus. Capitulum X.
-
f. 21v :
De officio primæ regularis. Capitulum XI.
-
f. 24v :
De capitulo culparum. Capitulum XII
-
f. 27 :
De privatis missis et qualiter sacerdos vel ministri se habere in eisdem debeant. Capitulum XIII.
-
f. 29 :
Preparatio sacerdotis ante missæ celebrationem. Capitulum XIIII.
-
f. 32 :
Qualiter se habere debeat sacerdos ad evangelium usque canonem. Capitulum XV.
-
f. 33v :
Qualiter se habere debeat sacerdos in canone et deinceps. Capitulum XV[I].
-
f. 40v :
De benedictione salis et aquæ necnon aspersionis [sic] aquæ benedictæ, et hora regulari que missam conventualem diei dominice precedit. Capitulum X[V]II.
-
f. 43v :
Quomodo se agant ministri ad missas conventuales. Capitulum X[V]III.
-
f. 51v :
Qualiter se habere debet conventus ad missas conventuales. Capitulum 19.
-
f. 54 :
De minori missa conventuali in qua unus tantum minister servit. Capitulum XX.
-
f. 54v :
De hora regulari que summam missam sequitur. XXI.
-
f. 55v :
De collatione capitulari que precedit completorium. Capitulum XXII.
-
f. 56v :
De completorio et his que sequuntur. Capitulum XXIII.
-
f. 57v :
De recollectione et oratione peculiari. Capitulum XXIIII.
-
f. 57v :
De diversis solemnitatibus quomodo agantur. Et primum in summis. Capitulum XXV.
-
f. 61 :
De hora regulari que missam precedit in solemnitatibus eisdem. Capitulum XXVI.
-
f. 62 :
De processione. Capitulum XXVII.
-
f. 64 :
Quomodo agantur duplicia majora festa. Capitulum XXVIII.
-
f. 64v :
Quomodo agantur festa duplicia minora. Capitulum XXIX.
-
f. 65 :
Quomodo agantur semi-duplicia [f. 65v]. Capitulum XXX.
-
f. 65v :
Quomodo agantur festa simplicia duodecim lectionum. Capitulum XXXI.
-
f. 65v :
De privatis diebus. Capitulum XXXII.
-
f. 66 :
De pulsibus. Capitulum XXXIII.
-
f. 67 :
De luminibus. Capitulum XXXIIII.
-
f. 68 :
De libris per anni circulum in refectorio legendis. Capitulum XXXV.
-
f. 69v :
Qualiter lectiones in dominicis aut aliunde intitulentur. Capitulum XXXVI.
-
f. 71 :
Ordo librorum in refectorio legendorum.
-
f. 71v : Table des chapitres du cérémonial.
Index capitulorum ceremoniarum congregationis Cassalis Benedicti.
-
f. 72 :
Forma professionis fratrum chori.
-
f. 2 :
-
F. 72v-130v :
Statuts.
Statuta congregationis Cassalis Benedicti.
Une main contemporaine à celle du texte a apposé dans les marges de nombreuses notes auxquelles renvoient des lettres ou des signes ajoutés entre les lignes du texte : ces notes précisent en particulier la date des différents statuts compilés ici.-
f. 72v :
De capituli generalis celebratione. Capitulum 1.
-
f. 73 :
De electione discreti. Capitulum 2.
-
f. 74 :
De modo prosequendi in articulis faciendis. Capitulum 3.
-
f. 75v :
Quomodo debeant fratres ad capitulum generale vel ad patrem visitatorem scribere. Capitulum 4.
-
f. 76 :
Qualiter se gerere debeant priores abbatibus ad capitulum profectis. Capitulum 5.
-
f. 76 :
De ordinatione patrum et discretorum. Capitulum 6.
-
f. 76v :
De modo celebrandi capitulum generale. Capitulum 7.
-
f. 77 :
De electione presidentis, difinitorum et scribarum capituli generalis. Capitulum 8.
-
f. 78v :
De provisionibus et destitutionibus abbatum. Cap.
-
f. 80v :
Lettres de edist du roi de France pour l’abé nouvellement institué.
-
f. 81v :
De superioribus monasteriorum in quibus sunt abbates commendatarii. Capitulum 11.
-
f. 84v :
De his qui petunt suas abbatias univi nostræ congregationis. Capitulum 12.
-
f. 85 :
De visitatore congregationis. Capitulum 13.
-
f. 88 :
De prioribus claustralibus. Capitulum 14.
-
f. 88v :
De sindicis congregationis. Capitulum 15.
-
f. 91v :
De ordinationum capituli generalis publicatione et officiariorum absolutione. Capitulum 16.
-
f. 92 :
De prioratibus conventualibus. Capitulum 17.
-
f. 92v :
De decanis seu senioribus monasterii. Capitulum 18.
-
f. 93 :
De officiariorum institutione. Capitulum 19.
-
f. 93v :
De depositariis. Capitulum 20.
Incomplet de la fin par lacune matérielle. Les deux feuillets manquants entre les f. 93 et 96 expliquent aussi l’absence des chapitres numérotés 21 à 23, du dernier desquels ne subsistent que les 3 dernières lignes en tête du f. 96. -
f. 96 :
Contra vicium proprietatis. Capitulum 24.
-
f. 96 :
De elemosinis faciendis. Capitulum 25.
-
f. 96v :
De cellerario et subcellerario. Capitulum 26.
-
f. 97v :
De redenda ab omnibus ratione. Capitulum 27.
-
f. 98 :
De thesaurario monasterii. Capitulum 28.
-
f. 98v :
Ubi debeant conservari privilegia nostre congregationis. Capitulum 29.
-
f. 98v :
De mensa abbatis. Capitulum 30.
-
f. 98v :
De hospitibus suscipiendis. Capitulum 31.
-
f. 99v :
De fratribus in viam directis. Capitulum 32.
-
f. 100v :
De sollicitatoribus process[u]um et aliis fratribus qui ad alia monasteria mittuntur. Capitulum 33.
-
f. 102 :
De hostiario monasterii. Capitulum 34.
-
f. 102v :
Quod non debeat monachus litteras acipere. Capitulum 35.
-
f. 103 :
De artificibus monasterii. Capitulum 36.
-
f. 103 :
De studio librorum. Capitulum 37.
-
f. 103v :
De opere manuum quotidiano. Capitulum 38.
-
f. 104 :
De feramentis. Capitulum 39.
-
f. 104v :
De vestimentis et calciamentis fratrum. Capitulum 40.
-
f. 105v :
De dormitorio et modo cubandi. Capitulum 41.
-
f. 106v :
De infirmis fratribus. Capitulum 42.
-
f. 107 :
De obitibus patrum, fratrum, parentum et associatorum nostræ congregationis. Capitulum 43.
-
f. 108v :
De obitibus Quatuor temporum anni. Capitulum 44.
-
f. 108v :
De novitiis recipiendis. Capitulum 45.
-
f. 110v :
De fratribus conversis. Capitulum 46.
-
f. 112 :
De sacerdotibus ad regularem vitam transire volentibus. Capitulum 47.
-
f. 112v :
De stabiliendis. Capitulum 48.
-
f. 113 :
De monachis nostre congregationis qui alibi stabilitatem facere intendunt. Capitulum 49.
-
f. 113v :
De promotione fratrum ad sacras ordines. Capitulum 50.
-
f. 113v :
De ordine congregationis. Capitulum 51.
-
f. 114 :
De taciturnitate. Capitulum 52.
-
f. 115 :
De capitulo particulari. Capitulum 53.
-
f. 116 :
De correctione culparum. Capitulum 54.
-
f. 117 :
De calumniatoribus injuriosis, contumacibus et factiosis. Capitulum 55.
-
f. 117v :
De servitoribus in latere refectorii. Capitulum 56.
-
f. 118 :
De mensa ciborum. Capitulum 57.
-
f. 119 :
De mensa potus. Capitulum 58.
-
f. 119v :
De jejuniis. Capitulum 59.
-
f. 120 :
De mandato seu pedum ablutione. Capitulum 60.
-
f. 121 :
De significanda hora operis Dei. Capitulum 61.
-
f. 122 :
De his qui ad opus Dei vel mensam tarde occurrunt. Capitulum 62.
-
f. 122v :
De modo psallendi. Capitulum 63.
-
f. 123 :
De oratione. Capitulum 64.
-
f. 123v :
De confessionibus. Capitulum 65.
-
f. 124 :
De confessionibus monalium [sic] et ingressu monasteriorum eorumdem. Capitulum 66.
-
f. 125 :
De communione. Capitulum 67.
-
f. 125v :
De missis. Capitulum 68.
-
f. 127 :
De sanctorum festis. Capitulum 69.
-
f. 127v :
De indulgentiis. Capitulum 70.
-
f. 128v :
De unione et associatione congregationis Monti Cassini, alias alias [sic] sanctæ Justine de Padua, cum nostra. Capitulum 71.
-
f. 128v :
Finis. F. J. Testee scripsit, anno Domini 1617.
-
f. 72v :
Edition
Non renseigné.
Historique
F. 128v : Colophon du frère J. Testee, datant le volume
de 1617 (cf. Relevé
).
F. 1 : Ex-libris et anciennes cotes de
Saint-Germain-des-Prés. Sancti Germani a Pratis. Olim 871. N.
696.
Bibliographie
Non renseigné.
Auteur de la notice
Notice rédigée le 2007-07-11 par Jean-Baptiste Lebigue (CNRS-IRHT).
Comment citer cette notice
Lebigue , Jean-Baptiste . " Cérémonial et statuts de Chezal-Benoît ( Paris , Bibliothèque nationale de France , ms. latin 12786 )", dans , Jean-Baptiste Lebigue , Benjamin Suc , éds, Orléans : Institut de recherche et d’histoire des textes , 2006-2009 . (Ædilis, Publications scientifiques, 7). [en ligne :] http://www.cn-telma.fr/liturgie/notice 58 / .