IRHT

Enquêtes menées sous les derniers capétiens

> Témoins produits par les consuls de Saint-Félix contre Raoul de Breuilly et Pierre de Latilly

Archives nationales, J 892, n°3

Enquête

[1]

Testes producti ex parte consulum Sancti Phelicis ad probandum intentionem suam contra magistrum P. de Latilliaco et dominum R. de Bruilhiaco in causa que coram nobis vertitur inter ipsas partes et que probare intendunt contra ipsos, qui juraverunt dictis P. et R. presentibus et deposuerunt prout inferius in eorum depositionibus continetur anno Domini MoCCo nonagesimo octavo.

I Seguinus de Sancto Phelice, etatis circa quinquaginta annorum, ut dicit qui juravit die martis post festum beati Dionysii et deposuit die veneris immediate dictam diem martis sequente.

Requisitus quid sciat de contentis in primo dicto articulorum, dicit quod vidit duos servientes de Vauro, socios Jaqueti de Pomeriis, ut ipsi dicebant, qui facientes transitum per Sanctum Felicem hospitati fuerunt in domo ipsius testis deponentis et iverunt ad domum Guillelmi Bertholomei et nomine pignoris acceperant in dicta domo unum ciphum argenteum per vim, quem quidam (sic) ciphum postea per aliquos dies redemit dictus Guillelmus de viginti s.tol.

Requisitus quare dictum Guillelmum pignorabant, dicit quod non recolit de omnibus et singulis in dicto articulo contentis nichil aliud scit.

Item requisitus super tercio articulo dicit quod credit quod aliqua gravamina sustinuerunt per servientes, de summa tamen nichil scit, dicit tamen quod vidit multos servientes qui pignorabant in villa et extra villam, hostia claudebant, bonna in bonis ponebant, bona eciam ad manum regis ponebant. Dicit eciam quod plures de villa fuerunt pignorati qui erant in possessione libertatis.

Requisitus quomodo scit quod essent in possessione libertatis, dicit quia nunquam scivit vel audivit quod appellarentur de caselagio vel homagiis usque nunc. Dicit eciam quod vidit rotulos quos portabant servientes domini regis in quibus debebant esse scripta omnia nomina illorum qui sunt de caselagiis et homagiis et tamen nomina aliquorum quos pignorabant non continebantur in illis. Dicit eciam quod multi erant similiter qui merito debebant esse pignorati qui alias fuerant questabiles.

Item requisitus super contentis in secundo dictorum articulorum sibi expositis seriatim antequam deponeret, dicit quod credit quod propter metum, captionem bonorum et dampna multa que paciebantur cotidie, fuerunt compulsi ad compositionem predictam faciendam. Dicit eciam quod non credat aliquem fuisse arrestatum.

Requisitus de gravaminibus dicit quia compellebantur ire et redire sepius de Sancto Felice apud Tholosam et de Tholosa apud Sanctum Felicem.

Dicit eciam quia servientes quatuor vel quinque erant semper in garnisione apud Sanctum Felicem qui habebant cotidie salarium suum.

Requisitus quid faciebant ibi dicti servientes dicit quod erant ibi ut compellerent homines ad solvendum questas sibi impositas. Dicit tamen quod dicti servientes claudebant ostia aperiebant capiebant pignora restituebant et hoc quando salaria sua bene solvebantur eis tunc curialiter se habebant. Dicit eciam quod multos pignorabant qui non erant questabiles.

Requisitus si seit quod solverentur salaria dictis servientibus, dicit quod sic quia vidit quando consules satisfecerint eis et super dicto satisfecere facta facta fuerunt publica instrumenta.

Requisitus de nominibus servientum dicit Jaquetus de Pomeriis, Remondus Cathalani, Petrus Burgondus, Colinus. De aliis nominibus non recolit.

Requisitus de fama, dicit quod fama est per totum Tholosanum quod propter metum, captionem bonorum et dampna que paciebantur, compulsi fuerunt facere dictam compositionem.

Requisitus quomodo scit dicit quia bene fuit per L. castra et permultas villas in Tholosano audivit hec dici, nec aliud scit.

II. Dominus Petrus de Belna, presbiter, rector ecclesie Sancti Phelicis, etatis circa triginta annorum ut dicit qui juravit et deposuit diebus predictis.

Requisitus quid sciat de contentis in secundo dictorum articulorum sibi expositis, dicit quod de incarceratione nichil scit, de arrestatione scit quia dicebatur dictis consulibus per magistrum Guillelmum de Gauderiis quod non recederent quousque finassent vel fecissent solvi questas in villis in quibus erant consules debitas. De bonorum captione dicit quod bene audivit dici quod ostia aliquorum domorum claudebant servientes et hoc pro solutionibus questarum. Dicit eciam quod audivit dici quod bona Petri Mercerii capta fuerunt pro questa sua solvenda sed nescit. Utrum de mandato dictorum P. et R. vel aliorum, dicit eciam quod non credit quod propter metum vel alias illicite fuissent inducti ad compositionem faciendam, nisi quod minabatur eis de questis levandis et dicebatur eis quod omnes pro majori parte erant questabiles vel per descendentes vel per uxores suas.

Requisitus quare credit quod per metum non fuerunt inducti aliter quam predicto modo, dicit quod plures de Sancto Felice pluries venerunt ad ipsum qui loquitur et dicebant ei si contingat quod ita leventur queste quas dicunt nos debere, nos erimus mortui et destructi, unde rogamus vos quatinus intercedatis pro nobis erga istos dominos ut ipsi curialiter nobiscum componant et ipse testis ad eorum requisitionem cum domino Radulpho et magistro Guillelmo de Gauderiis tractavit de dicta compositione facienda et ad ultimum cum ipsi R. et G. peterent pro dicta compositione 5000 l.t. sine diminutione aliqua, dominus Radulphus dixit eis : ecce rectorem vestrum qui multum interposuit partes suas ad hec quod nos componamus curialiter vobiscum et nos licet intentionis nostre esset quod nichil remitteremus vobis de quinque milibus libris, tamen intuitu sui et commoti ejus precibus 500 l. vobis remittimus et volumus quod vos solvatis pro dicta compositione 4500 l. et teneatis vos pro bene pagatis. Qui consules responderunt : pro Deo sit, domine, omne bonum quod facietis nobis amore sui, et alias adhuc erit bene necesse quod plura faciatis pro nobis in articulis nostris concedendis et dilationibus nobis dandis ita quod valeat nobis illud quod dabimus.

Requisitus de nominibus comsulum in dicta compositione presencium dicit Arnaldus Pastoris, Guillelmus Bertholomei, Stephanus Elie ut sibi videtur, Remondus Fabri et plures alii non consules dicti loci de quibus non recolit ad presens dictus testis.

Requisitus de loco dicit in capella Sancti Martini juxta aulam novam domini regis Tholose.

Requisitus de tempore dicit inter festa Omnium Sanctorum et Nativitatis Domini nuper preterita prout sibi videtur.

Requisitus de forma dicit quod fama est quod per potentiam officii fuerunt inducti ad componendum vel ad solvend questas.

Requisitus quomodo scit, dicit quod ita audivit dici ab eisdem consulibus et ab aliis pluribus, nec aliud scit.

Item requisitus super primo dictorum articulorum dicit quod nichil scit de exactionibus in articulo contentis dicit tamen quod credit quod aliqui servientes fuerunt ad dictam villam per aliquos dies ut pignorarent eos et ab hominibus ville stipendia sua recipiebant, nescit qua seu quota, quia nunquam interfuit solutioni.

Requisitus de nominibus servientum dicit Jaquetus de Pomerio, Petrus Burgondi, Colinus Saiche Espee.

Item requisitus super tercio dictorum articulorum dicit se nichil scire.

Comment citer cette notice

Elisabeth Lalou, Xavier Hélary. "Témoins produits par les consuls de Saint-Félix contre Raoul de Breuilly et Pierre de Latilly (Archives nationales, J 892, n°3)", dans Enquêtes menées sous les derniers capétiens, Elisabeth Lalou, Christophe Jacobs, éds, Paris : Centre de ressources numériques TELMA, 2007. (Ædilis, Publications scientifiques, 4). [En ligne] http://www.cn-telma.fr/enquetes/enquete82/ .

Mentions légales | Colophon | Contacts | Haut de page