IRHT

Enquêtes menées sous les derniers capétiens

> Mandement du roi au sénéchal en faveur du chapitre de Narbonne à propos d'Aymeri de Narbonne.

Bibliothèque nationale de France, Doat 56, fol. 116

Enquête

[1]

Anno Domini millesimo ducentesimo octuagesimo septimo, octavo kalendas novembris, dominus Simon Briseteste, miles domini regis, senescallus Carcassone et Biterris, recepit quasdam litteras clausas dicti domini regis eidem domino senescallo per dominum Stephanum Amelii, precentorem, et Bernardum Johannis, ca--nonicos ecclesie Narbonensis, in hec verba :

Philippus Dei gratia Francorum rex senescallo Carcassone, salutem.

Mandamus vobis quatenus gravamina, dampne et injurias illatas ecclesie et capitulo Narbonensi per Aymericum, vicecomitem Narbonensem, et gentes suas, quas vobis mittimus sub contrasigillo nostro interclusas, vocatis quarum interest, faciatis celeriter emendari et nobis dilationem armorum, ipsisque canonicis, curialibus, familiis ipsorum, bonis et juribus ecclesie supradicte plenam dari securitatem, novitates autem prejudiciales ecclesie et capitulo Narbonensi, si quas per ipsum vicecomitatem aut gentes suas factas repereritis, visis presentibus in statum pristinum revocantes, prout ad vos noveritis pertinere, in his exequendis et puniendis sic sollicite vos habentes, quod de negligentia non possitis reprehendi. Datum Parisius sabbatho in vigilia beati Bartholomei apostoli.

Item presentaverunt eidem domino senescallo quemdam rotulum1 pergameni sub contrasigillo dicti domini regis interclusam in hac verba :

Regie celsitudini significat procurator capituli ecclesie Narbonensis quod Amalricus, filius vicecomitis Narbone, et Guillelmus Aymerici, ejus vicarius in terra propria ipsius capituli, cum multitudine hominum armorum venientes, more hostili, contra bonum terre statum et pacis, per violenciam de novo furchas erigi fecerunt in enorme prejudicium capituli supradicti. Unde supplicat dictam erectionem furcarum novam et prejudicialem facere amoveri per senescallum Carcassone, licet alias ab ipso capitulo super his fuerit requisitus.

Item quod dictus Guillermus Aymerici, vicarius dicte vicecomitis, turba irruens, qua discretos viros Stephanum Amelii, precentorem ecclesie Narbonensis, et Petrum Dalberti, canonicum Narbonensem, vicarios et procuratores archiepiscopatus, sede vacante, de jure ecclesie Narbone protestantes, existentes ibidem inhermes, voce horribili clamante ad mortem contra dictos canonicos ipsos lapidari et fugari fecit, dictum precentorem atrociter vulnerando, de quibus excessibus nulla dictorum malefactorum est vindicta imposita imo per ipsum vicecomitem, in suo officio et milicia sustinetur.

Unde supplicat senescallum Carcassone, quod ob defectum justitie dicti Aymerici vicecomitis prefatum Guillelmum capiat ipsum, tamdiu sub carcerali custodia detinendo et de predictis excessibus taliter condemnando quod pena ipsius sit aliis in exemplum.

Item significat quod cum nuper in Parlamento Tholose fuerit inventum senescallum Carcassone canonicos Narbone, curiales et familias ipsorum, bona, jura ipsius ecclesie et capituli predicti plena facere securitate gaudere, et nullis novitatibus, injuriis, molestiis et oppressionibus a dicto vicecomite, idem vicecomes a gravaminibus non desistens, spreta ordinacione dictorum magistrorum et mandato senescalli eidem vicecomitati predicto, ceperit et incarceraverit curiales archiepiscopales, ipsos diu detinendo, et diversis tormentis afficiendo.

Item significat quod dictus vicecomes et gentes sue impediut fabricam nove ecclesie Narbone, lapicidia ob opere projiciendo.

Item in stagnis ecclesie, invito et renitente capitulum nititur (sic) edificare de novo prohibet, et hominibus castrorum ecclesie ingressum ville Narbonensis per potentiam suam, et ipsis hominibus ecclesie et aliis ibidem inertes abstrahentibus, vel aportantibus novas leudas imponi, imo quod pernitiosius est in anime sue periculum decimas et primicias de possessionibus suis ipsi capitulo solvere contradicunt.

Item significat quod ipse vicecomes et curiales sui impediunt perturbant et prohibent curiales ecclesie archiepiscopalis, ne capiant clericos fornicatores, adulteras et facinorosos, varia crimina commitentes in jurisdictione ipsius vicecomitis existentes, et captos per violentiam pluries abstulerunt eisdem, propter quod ipsorum clericorum maleficia remaneant impunita.

Item significat quod ipse vicecomes et curiales sui per potentiam usurpant sibi omnes appellationes interjectas a curiis abbatis Sancti Pauli Narbone et capituli Sancti Pauli et sacriste mediante, temporaliter spiritualiter subditis archiepiscopo Narbone ad judicem appellationum dicti archiepiscopi, contra jus scriptum et consuetudinem ab antiquis temporibus observatam, ibidem compellendo, appellantes per captionem bonorum seu personarum retentionem dictis appellationibus renunciare et in ipsius vicecomitis curia litigare.

Item significat quod curiales dicti vicecomitis sententias latas, fustigationes et mutilationes, aut ultimi supplicii per curiam temporalem archiepiscopi Narbone, in quibus dictus vicecomes solam nudam et meram executionem habet exequi, differunt malitiose penas damnatis impositas ipsas in juris et justitie, vi per penam judiciariam commutantes, predam seu questum querentes potiusquam maleficorum vindictam.

Unde supplicat injungi senescallo Carcassone quod juxta ordinationem Tholose faciat contra sententiam dicti vicecomitis et gentis sue canonicis Narbonensibus, curialibus et familie ipsorum bonis et juribus ejusdem ecclesie plenam dari securitatem et ipsum vicecomitem et gentes suas a dictis molestiis et novitatibus debita celeritate compesci de injuriis, excessibus et illicita armorum portatione et contemptu regio penam condignam imponendo eidem, ac de damnis datis faciendo satisfieri ecclesie supradicte.

Extrait collationé sur un livre de parchemin couvert de bois, trouvé au Trésor des Chartres de Sa Majesté en la cité de Carcassonne, intitulé Registrum Curie Francie ... 28 septembre mil six cens soixante huit.

Notes

1 Ms : retulerio

Comment citer cette notice

Elisabeth Lalou, Xavier Hélary. "Mandement du roi au sénéchal en faveur du chapitre de Narbonne à propos d'Aymeri de Narbonne. (Bibliothèque nationale de France, Doat 56, fol. 116)", dans Enquêtes menées sous les derniers capétiens, Elisabeth Lalou, Christophe Jacobs, éds, Paris : Centre de ressources numériques TELMA, 2007. (Ædilis, Publications scientifiques, 4). [En ligne] http://www.cn-telma.fr/enquetes/enquete132/ .

Mentions légales | Colophon | Contacts | Haut de page