IRHT

Enquêtes menées sous les derniers capétiens

> Confirmation de l'assiette d'une rente faite à Bernard-Jourdain, seigneur de L'Isle-Jourdain

Archives nationales, JJ 52, n°33

Enquête

[1]

Ludovicus Dei gratia Francorum et Navarre rex. Notum facimus universis tam presentibus quam futuris nos infrascriptas vidisse litteras formam que sequitur continentes :

Universis presentes litteras inspecturis Johannes d. Blai[n]ville, miles d.n. Francorum regis, senescallus Tholose et Albiensis salutem et fidem presentibus adhibere. Notum facimus quod nos vidimus quasdam patentes litteras sigillo inclite recordationis d.n.d. Philippi, Dei gratia Francorum regis quondam cum cera viridi in pendenti cum filis sericis sigillatas tenorem qui sequitur continentes :

Ph. Dei gratia Francorum rex. Notum facimus universis tam presentibus quam futuris quod de 400 l.tur. annui et perpetui redditus dilecto et fideli nostro Jordano, d. Insule, ob ipsius grata servicia nobis impensa, a dilecto et fideli nostro Radulpho de Claromonte d. Nigelle, tunc constabulario Francie, de mandato et auctoritate nostris concessis in perpetuum et per nostras postmodum litteras confirmatis prout plenius continetur in litteris quarum tenor sequitur :

Ph. Dei gratia Francorum rex. Notum facimus universis tam presentibus quam futuris quod cum dilectus et fidelis noster Radulphus, d. Nigelle, constabularius Francie dilecto et fideli nostro Jordano, d. Insule, militi, 400 l.tur. parvorum annui redditus assignandas et assidendas eidem in loco congruo et decenti cum alta et bassa justitia et omnimoda jurisdicione habendas, tenendas et possidendas ab eodem milite, heredibus et successoribus suis, causamque habituris ab eodem imperpetuum pacifice et quiete propter ejus grata servicia, auctoritate et de speciali mandato nostro concesserit atque donaverit, prout in ipsius constabularii litteris inde confectis plenius continetur quarum tenor sequitur in hec verba :

Universis presentes litteras inspecturis Radulphus de Claromonte, constabularius Francie, d. de Nigella, salutem et fidem presentibus adhibere. Notum facimus quod nos vice et nomine d.n. Francorum regis et ex auctoritate et potestate nobis concessa a dicto d. rege, damus et concedimus nobili viro d. Jordano, d. Insule, militi dicti d. regis tanquam bene merito et propter multa grata servicia ab eodem milite impensa et facta dicto d.n. regi et specialiter in exercitu et guerra ducatus Acquitanie et in remunerationem predictorum 400 l.tur. parvorum annui redditus pro se etc confirmari et approbari fecimus per d.n. regem Francorum per suas patentes litteras sigillo ejusdem d. regis sigillatas, et pro, predictis dictus miles nobis recipienti, nomine d. regis predicti, fecit homagium ligium, prout in talibus est fieri consuetum. In cujus rei testimonium sigillum nostrum presentibus litteris duximus apponendum. Datum in castris ante Pozensatum die mercurii ante Pascha Domini, anno ejusdem millesimo ducentesimo nonagesimo quinto.

Nos itaque concessionem hujusmodi et donationem ac omnia et singula in litteris contenta predictis ..... approbamus etc. Actum Parisius anno Domini Mo ducentesimo nonagesimo quinto.

Nos ad ipsius Jordanis [sic] requisicionem assignari et assideri fecimus Geraldo Belene, dilecto militi nostro, 110 l.tur. annui et perpetui redditus in deductionem dictarum 400 l.tur. redditualium predictarum, prout in aliis litteris nostris super dicta assignatione confectis plenius continetur, sicque dicta donatio facta restat quod eidem Jordano ratione illius concessionis sibi facte et a nobis postmodum ut premittitur confirmate, 290 l.tur. reddituales dumtaxat debentur, juxta formam predictarum nostrarum litterarum ab ipso Jordano etc tenende etc. In cujus rei testimonium etc. Actum Lugduni anno Domini Mo CCCo quinto, mense decembris.

Item quasdam alias patentes litteras sigillo cereo albo ejusdem d.n. regis quondam impendenti sigillatas quarum tenor dinoscitur esse talis :

Ph. Dei gratia Francorum rex senescallo Tholose vel ejus locum tenenti salutem. Cum ex donatione facta per dilectum et fidelem nostrum R. d. Nigelle constabularium Francie, dilecto et fideli nostro Jordano, d. Insule, militi, 400 l.tur. parvorum annui redditus et per nos postmodum confirmata, tenemur eidem militi dictum redditum assidere et assignare in loco congruo et decenti ut supra, et de dictis 400 l. annui redditus predicto Jordano in 110 l.tur. [fol. 15] annui redditus extiterit satisfactum, prout in litteris nostris super earum assignatione confectis plenius continetur, et sic 290 l.tur. redditus remanserint dicto d. de Insula assidende, et vos de mandato nostro informacionem feceritis fieri et certorum locorum redditus exstimari, vocato ad hec procuratore nostro et aliis evocandis, in quibus dicte 290 l.tur. annui redditus sine nostro incomodo et ad dicti militis comodum potuerunt assignari, videlicet :

valentium in summa 291 l. 20 d.ob.tur. ; prout vidimus in dicta informacione per vos facta et nostre curie reportata latius contineri, vobis committimus et mandamus quatenus in locis predictis exstimatis dilecto et fideli nostro Bernardo Jordani, domicello, filio primogenito et heredi defuncti d. de Insula supradicti, assignetis et assideatis 290 l.tur. annui et perpetui redditus cum omnimoda alta et bassa justicia et in corporalem possessionem eorum que sibi assidebitis ex causa premissa inducatis eundem sine dilacione quacumque, hommagio superioritatis et ressorto in predictis nobis retentis tantum inde facientes quod dictus domicellus amplius ad nos non cogatur habere recursum occasione predicta. Verum cum nos Bernardo Jordani predicto pro recompensacione reddituum vicecomitatus Mali[vi]cini de Mallieres, de Sol, Corlucio, de Roqueforties qui fuerunt Arnaldi Guill. , vicecomitis Malivicini, et ad nos propter debatum ipsius devenerant in commissum, eidem Bernardo obtentu sui grati servicii olim a nobis datorum quos juxta formam pacis reformate inter nos et carissimum consanguineum et fidelem nostrum regem Anglie illustrem et ducem Acquitanie restitui fecimus 259 l. 12 s.tur. parvorum annui redditus in locis terre dicti Bernardi magis propinquis eidem utilioribus et nobis minus dampnosis, teneamur facere assideri, prout in nostris inde confectis litteris plenius continetur, et vos de mandato nostro informationem et extimationem certorum locorum feceritis fieri, que nobis tradi non expedit Bernardo predicto in recompensacionem reddituum predictorum, prout informatione predicta nostre curie reportata vidimus contineri, cum alias vobis pluries scripserimus super dictis 259 l. 12 s. parvorum tur. dicto Bernardo assidendis, quod hactenus non fecistis, vobis itera committimus et mandamus quatenus, vocato procuratore nostro et aliis evocandis, certorum locorum exstimationem reddituum faciatis seu fieri faciatis in quibus possint dicto Bernardo dicte 259 l. 12 s. parvorum tur. redditus annualis ad ipsius Bernardi comodum et sine nostro incomodo assideri et eundem reddituum eidem assideatis ibidem cum omnimoda justitia, alta et bassa quam volumus computari in assisia reddituum predictorum, quibus peractis dictum Bernardum in corporalem possessionem eorum que sibi assedebitis ex causa predicta inducatis sine impedimento quocumque, nostra super hiis voluntate retenta. Actum apud Turrim de Grono XXa die julii, anno Domini millesimo CCCo undecimo.

Quodque, vigore et auctoritate litterarum predictarum et de mandato, locum nostrum tenentem juxta mandatum regium supradictum dicte 290 l.tur. annui et perpetui redditus restantes dicto d. Insule assideri de dicta donatione 400 l.tur. dicto d. Jordano de Insula olim facta et in dictis litteris contenta fuerunt assignate et assise cum omnimoda justitia etc nobili viro d. Bernardo Jordani, d. Insule, nunc militi et tunc domicello, filio primogenito et heredi defuncti d. Jordani supradicti, et idem heres in predictorum assignatorum eidem ratione predicta possessionem inductus exstitit corporalem per Johannem de Macherino, domicellum tunc et vicarium Tholose homagio, superioritate et ressorto in predictis dicto d. regi retentis, videlicet :

In loco de Cultura et ejus pertinenciis 10 l.tur. annui redditus existentium particulariter juxta exstimationem olim super hoc de mandato regis factam, vocato procuratore et perticatore d. regis et aliis evocandis per discretos viros d. Petrum de Pradinis, capellanum majorem ecclesie Sancti Stephani Tholose et receptorem incursuum heresis quondam, ac magistrum Fulconem de Tornaco, tunc judicem Villelonge, clericos dicti d. regis ad hoc deputatos [15 vo] a nobis et per nos, postmodum dicto d. regi remissam, in rebus et juribus infrascriptis, scilicet :

4 l.tur. pro alta justitia dicti loci de Culturis quo ad prefatum d. regem in solidum pertinebat minori jurisdicione dicti loci, ut dicitur, pertinente ad R. Arnaldi de Prissiaco, B. de Bessenchis, Guill. Bernardi de Cucomonte et Guill. de Colas, domicellum, condominos dicti loci, hoc excepto quod si aliquis conquerens pro debitis vellet conqueri bajulo d. regis dicti loci, d. rex habebat ibidem clamorem in solidum, et si vellet conqueri bajulo dictorum condominorum, eorum bajulus clamorem ipsum in solidum habebat, clamore ipso existente consueto de 2 s.tur. in loco predicto.

Item pro parte seu jure hujusmodi minoris jurisdicionis que ad d. regem in dicto loco pro dictis clamoribus pertinebat fuerunt extimati 40 s.tur. annui redditus.

Item 4 l.tur. annui redditus feudorum nobilium exstimatorum valere 80 l.tur. annui redditus, que dicti 4 nobiles condomini dicti loci habent infra pertinencias loci predicti.

Item in loco de Cadurcio et ejus pertinenciis 9 l. et 10 s.tur. annui redditus existentis juxta exstimationem predictam in rebus et juribus infrascriptis, videlicet :

7 l.tur. pro alberga quam d. rex habebat in dicto loco annuatim.

Item 50 s.tur. pro alta justicia feudorum nobilium exstimatorum valere 50 l.tur. annui redditus que tenent 10 nobiles homines infra pertinentias dicti loci, jurisdicione dicti loci quia litigiosa aliter minime extimata.

Item in loco de Paulhaco 97 l. 8 s. 4 d.ob.tur. annui redditus existentes, juxta estimationem predictam, in rebus et juribus infrascriptis, videlicet :

Pro jurisdicione alta et bassa loci de Paolhaco et ejus pertinenciarum 29 l. 8 s. 6 d.tur. annui redditus, deducta medietate minus vicesima parte minoris jurisdicionis de 5 sol. thol. et infra, quam Johannes Dominici seu ejus heredes et Poncius Carabini dicuntur habere ibidem.

Item 6 l.tur. pro alberga quam d. rex habebat annuatim in loco predicto.

Item 10 l.tur. annui redditus pro tribus partibus quam d. rex habebat in furno dicti loci.

Item 11 l. 4 s. 6 d. et ob.tur. quas d. rex habebat in minutis censibus seu obliis in dicto loco seu pertinentiis suis.

Item 9 s.tur. annui redditus pro 3 carteriis furmenti [sic] pro quarta parte fabrice dicti loci que sub dicto censu tenebatur a dicto d. rege.

Item pro valore feudorum in quibus dicti census et oblie consistunt, computato uno laudiminio, ut in talibus est fieri consuetum, et ipso reducto ad annuum redditum, 16 l. 8 s. 7 d.tur. annui redditus.

Item pro 14 cartonatis et 3 eminatus terre ad mensuram Tholose ad partionem agrarii, et pro 3 eminatis terre ad septimam partem fructuum et pro 4 quartonatis et dimidia terre ad quartam partem fructuum, extimatis valere communiter annuatim pro dictis porcionibus quas d. rex percipiebat in eis, 5 cartones frumenti et 3 quartones mixture, valent 8 l. 8 s.tur. annui redditus.

Item pro quarta parte 2 sextariatarum vinee que tenebantur a d. rege ad quartam partem none partis, estimatam valuere annuatim pro dicta porcione unam sarcinatam vini, valentem 10 s.tur. annui redditus.

Item pro alta justitia feudorum nobilium et liberorum seu francorum existentium infra pertinencias dicti loci, estimatorum valere 300 l.tur. annui redditus 15 l.tur. redditus annualis.

Item in loco de Ruppecezaria et in ejus pertinenciis 174 l. 3 s. 4 d.tur. existentes, juxta estimationem predictam, in rebus et juribus infrascriptis, videlicet :

Pro alta et bassa justitia dicti loci et ejus pertinenciarum 32 l. 10 s.tur. annui redditus.

Item pro 3 quartonibus et 3 eminis frumenti ad mensuram Tholose qua dictus d. rex habebat ibidem pro alberga 4 l. 10 s.tur. annui redditus.

Item pro 4 quartonibus avene ad dictam mensuram quos d. rex habebat in dicto loco similiter pro alberga 48 s.tur. annui redditus.

Item pro alberga quam d. rex habebat in pecunia annuatim in dicto loco et in loco de Solato 4 l. 4 s.tur. annui redditus.

Item pro pedagio dicti loci, prout recipi consuevit apud dictum locum de Ruppe Cezarea et apud Bazetum, Grivilium, Sivilhium, Garrigas et Solatam 120 l.tur. annui redditus.

Item pro quedam mota in dicto loco de [fol. 16] Ruppe Cesarea existenti 10 s.tur. annui redditus.

Item pro minutis censibus seu obliis quos d. rex habebat ibidem 2 s. 2 d.tur.

Item pro valore feudorum in quibus dicti census et oblie consistunt, computato uno laudimio etc ut 29 s. 2 d.tur. annui redditus.

Item pro alta justitia feudorum nobilium estimatorum valere 100 l.tur. renduales que Guillelmus Capelli, domicellus, habet infra pertinencias dicti loci 100 s.tur. annui redditus.

Item pro alta justitia feudorum francorum seu liberorum que burgenses aliqui de Tholosa et aliunde, estimato valere 70 l.tur. renduales, tenent infra pertinentias dicti loci, 70 s.tur. annui redditus.

Verumptamen quia jurisdicio alta et bassa pertinet in solidum ad d. regem in loco de Buzeto ut quo ut premissum est quedam pars pedagii de Ruppe Cezarea, prout consuevit, ibi levari, dicto d. Insule extitit assignata fuit per nos nomine regio retentam. Quod si occasione dicti pedagii de Buzeta dicto d. Insule assignati inter ipsum d. Insule et aliquem vel aliquos quoquo modo oriretur, citationes et arrestationes, si que super hiis fieri haberent, fiant per gentes d. regis et per judicem Villelonge vel ejus locum tenentem. De questionibus hujusmodi cognoscatur, prout justicia suadebit, ad requisitionem dicti d. de Insula seu gencium suarum jure suo alias super dicto pedagio sibi assignato et penis inde levandis salvo eidem remanente.

Demum nos, senescallus predictus, receptis quibusdam patentibus litteris d.n. Francorum regis Dei gratia nunc regnantis in hac verba :

Ludovicus Dei gratia Francorum et Navarre rex senescallo Tholose salutem. Assisiam terre certe factam per vos de mandato carissimi d. genitoris nostri d. Insule in quodem [sic] rotulo sub sigillo vestro et alias clausam vidimus sed quia per eam de litteris donacionis sibi facte et secute consummationis non constat et quia etiam dicta assisia nobis per litteras vestras ordinare eam continentes referre debetur, eam vobis comittimus ut defectus predictos suppleatis et super hoc litteras vestras concedatis prout expedit et est fieri consuetum, per nos deinceps modo debito confirmandas. Datum Parisius die XXVa januarii sub sigillo quo vivente dicto d. genitore nostro utebamur, anno Domini Mo CCCo XIIIIo.

Auctoritate litterarum hujusmodi presentes patentes litteras de predictis fieri fecimus ac nostro sigillo sigillari in testimonium premissorum. Datum Parisius XIXa die februarii anno Domini Mo CCCo XIIIIo.

Nos autem [confirmation royale] ....Ksigillo quo vivente genitore nostro utebamur. Actum apud Vicenas anno Domini Mo CCCo quindecimo, mense aprilis.

Per vos. P. Barr.

Comment citer cette notice

Elisabeth Lalou, Xavier Hélary. "Confirmation de l'assiette d'une rente faite à Bernard-Jourdain, seigneur de L'Isle-Jourdain (Archives nationales, JJ 52, n°33)", dans Enquêtes menées sous les derniers capétiens, Elisabeth Lalou, Christophe Jacobs, éds, Paris : Centre de ressources numériques TELMA, 2007. (Ædilis, Publications scientifiques, 4). [En ligne] http://www.cn-telma.fr/enquetes/enquete115/ .

Mentions légales | Colophon | Contacts | Haut de page