[1]

Confirmatio cujusdam instrumenti tangentis venditionem factam per comitem Petragoricensem Petro Rolandi.

Ph. Dei gratia Franc. rex notum facimus universis tam presentibus quam futuris nos infrascriptum publicum instrumentum manu magistri Durandi Pagesa, publici Tholose notarii, confectum, formam que sequitur continens inspexisse :

Noverint universi presentes pariter et futuri quod cum serenissimus princeps d. Philippus Dei gratia Franc. rex, dedisset in mandatis, ut ibi fuit dictum per suas patentes litteras, venerabilibus viris dominis Geraldo de Sabanaco, legum doctori, Johanni de Arrablayo, militi, senescallo Petragoricensi et Caturcensi, et Petro Balene, receptori in dicta senescallia d. regis quod nobili viro d. Helye Talarandi, comiti Petragoricensi, assiderent seu assignarent certam pecunie summam in redditibus annuis in escambis seu pro escambio et permutatione facta inter ipsum regem et dictum d. comitem de terra sua in senescallia Petragoricensi et Caturcensi et etiam in senescallia Tholosana si comode dicta assisia seu assignacio in dicta senescallia Petragoricensi et Caturcensi compleri non posset, cumque dicti commissarii, quia non inveniebant in dicta senescallia Petragoricensi et Caturcensi ubi dicta assisia seu assignacio compleri posset, commisissent venerabilibus viris d. P. de Pradinis, capellano majori ecclesie Sancti Stephani Tholose et magistro Johanni de Alberia, clerico, ut usque ad summam 425 l. 3 s. 3 d.t. reddualium in senescallia Tholosana et Albiensi dicto d. comiti assignarent, senescallo Tholose eis atque procuratore regio vocato et assistente prout hec omnia et singula supradicta in litteris predictorum commissariorum et litteris regiis insertis in eisdem plenius continetur quarum tenor talis est :

Geraldus de Sabanaco, legum doctor, Johannes de Arroblay, miles d. n. regis Franc., ejusque senescallus Petragoricensis et Caturcensis, et Petrus Balene, receptor dicti d. n. regis in dicta senescallia, discretis viris magistris Petro de Pradinis et Johanni de Alberia, salutem et dilectionem. Patentes litteras regias recepimus in hec verba :

Ph. Dei gratia Franc. rex dilecto nostro magistro Geraldo de Sabanaco, jurisperito, ac senescallo Petragoricensi et Petro Balene, receptori nostro ejusdem senescallie, salutem et dilectionem. Mandamus et committimus vobis quatenus vos tres insimul aut vos senescalle cum altero predictorum super valore terre dilecto et fideli nostro Helye, comiti Petragoricensi, per permutationem inter nos et ipsum factam et habitam assignatam in locis pluribus que per pacem inter nos et egregium principem E. Dei gratia regem Angl. et ducem Acquitanie, carissimum fidelem et consanguineum nostrum, initam restituere habuimus mecnon de circunstanciis universis ipsius valoris diligencius inquirentes prefato comiti tantum de terra sibi ut premittitur assignata et in valore hujusmodi fideliter inquirendo assideatis, videlicet in communi et vendis ville Petragor necnon in castris et castellaniis de Caussata, de Montalzat et de Paracollo ac eorum pertinenciis et in locis ibidem propinquioribus ad utilitatem ipsius comitis in redditibus et terris et cum juticiis altis et bassis et feodis competentibus, nostrum nichilominus in hoc incomodum evitando in quantum poteritis et in possessionem eorum que predictam assisiam sibi assignaveritis inducatis eundem. Damus omnibus justiciariis subditis nostris presentibus in mandatis quatenus vobis tribus aut vobis senescallo predicto et alteri predictorum circa id pareant et intendant. Actum Nemausi XXII die febr. anno Domini [fol. 57] M^o CCC^o tercio.

Tenor vero alterius littere sequitur in hec verba :

Ph. Dei gratia Franc. rex dilecto nostro magistro Geraldo de Sabanaco, jurisperito, et senescallo Petragoricensi et Petro Balene, receptori nostro in senescallia Petragoricensi salutem et dilectionem. Mandamus vobis quatenus vos tres insimul aut vos senescalle cum altero collegarum vestrorum ad faciendam assisiam de terris quas dilecto et fideli nostro Helye Talayrandi, comiti Petragoricensi, per vos alibi mandavimus assignari juxta formam vobis traditam procedatis, quod si loca in vestra commissione contenta ad hec non sufficiant, in aliis locis et rebus nostris senescallie Petragoricensis et Caturcensis ac Tholose dictam assisiam compleatis, exceptis rebus et locis de quibus vobis constiterit seu de quibus merito dubitare poteritis, quod ea extra manum nostram ponere non debeamus. Datum Par. X^a junii, anno Domini M^o CCC^o quarto.

Hinc est quod cum nos auctoritate mandati predicti associaverimus quasdam villas vel castra et adhuc restent ad assignandum 425 l. 13 s. 13 d.t. comiti Petragoriè censi predicto, quam summam eidem comiti in senescallia Petragoricensi et Catur. non possumus sine d. regis gravi dispendio assignare cum in dicta senescallia non inveniantur loca ubi summa predicta eidem comiti valeat assignari, nosque propter dicti d. regis alia ardua negocia ad partes Tholose accedere nequeamus, idcirco auctoritate predicta vobis committimus et mandamus quatenus eidem comiti dictas 425 l. 3 s. 3 d.t. assignetis in locis de quibus vos de mandato nostro vos informastis vel aliis de quibus cum minori incomodo dicti d. n. regis videbitur faciendum in senescallia Tholose juxta dictarum continentiam litterarum, mandentes omnibus subdictis dicti d. n. regis ut in premissis et ea tangentibus vobis pareant et intendant. Datum Caturci die veneris ante festum beati Luce euvangliste anno Domini M^o CCC^o quarto.

Atque etiam iidem d. P. de Pradinis et m. Johannes de Alberia auctoritate predicta assedissent seu assignassent inter cetera dicto d. comiti in pertinenciis de Monte Astruco in dicta senescallia Tholosana illud agrarium sive tascam quod et quam dictus d. rex percipere consuevit in 9 quartonatis terre inferius designatis, necnon et 21 s. 9 d.t. censuales quos Petrus Rotlandi, Sanctius de Gavasto, Bernardus Milhera et Raymondus Torreta pro quibusdam infrascriptis possessionibus dicto d. regi, ut dicitur, solvere consueverunt, prout dicte possessiones designantur in hunc modum videlicet 2 quarteriatas vinee quas dictus Petrus Rotlandi tenere consuevit a dicto d. rege in loco vocato a la Crestiana, ad 2 sol.thol. censuales.

Item 2 eminatas vinee in loco vocato al Casal Bolho ad 6 d.thol. censuales.

Item 2 punhariatas vinee in loco vocato al Pont del Pesquier, ad 3 d.tur. censuales.

Item 2 eminatas vinee in loco vocato a la Font de Saint Martin, ad 6 d.thol. censuales.

Item 2 eminatas vinee quas Sanctius de Gavasto et Petrus de Marinols tenere consueverunt a dicto d. rege in loco vocato a la Crestiana ad 6 d.thol. censuales.

Item 6 quartonatas terre et prati et planterii cum domo et columberio et pescario quos et quas dictus P. Rotlandi a dicto d. rege tenere [ v^o] consuevit ad 6 s.thol. censuales in loco vocato a la Rodesia.

Item idem Petrus Rotlandi septem cartonatas1 terre in eodem loco ad agrarium sive ad tascam.

Item ibidem unam cartonatam terre, prati et vinee cum domo quas Bernardus Milhera tenere consuevit ab eodem d. rege ad 12 d.thol. censuales et unam eminatam terre ad tascam sive ad agrarium.

Item 2 eminatas terre quas Raymondus Canaerii tenere consuevit ad agrarium.

Item 5 eminatas terre quas heredes Petri de La Garda tenere consueverunt ad agrarium.

Item 1 eminatam vinee quam Raymondus Correta tenere consuevit ad 3 d.thol. censuales.

Cum juribus, deveriis et dominationibus feodalibus predictorum censuum et agrarii predicti seu ad dictos census et dictum agrarium pertinentibus et spectantibus, vocato per eos ad predicta et secum assistente m. Guillelmo de Gauderiis procuratore ad hoc specialiter substituto per m. Raimondum de Gauderiis, procuratorem majorem dicti d. regis in senescallia Tholosana ex speciali mandato per nobilem virum Johannem de Varennis, militem, senescallum dicte senescallie, ut in litteris dicti m. Ramondi de Gauderiis inferius insertis continetur :

Et prout omnia et singula supradicta in instrumento dicte assisie seu assignationis inde confecto manu mei, Durandi Pagessa, publici notarii infrascripti, plenius continentur.

Tandem dictus d. Helyas Talarandi, comes Petragoricensis, predictus, gratis et ex certa scientia per se et suos heredes et successores vendidit perfecte et irrevocabilis venditionis titulo cum hoc presenti publico imperpetuum valituro predicto Petro Rotlandi ibidem presenti et recipienti predictum agrarium et dictos census cum juribus, deveriis et dominacionibus feodalibus predicti agrarii et censu[u]m predictorum et qui solvi et prestari consueverunt pro dictis possessionibus ad habendum tenendum, percipiendum, explettandum et possidendum et quicquid eidem emptori et ejus heredibus et successoribus suis deinde perpetuo placuerit faciendum, omnique jure et actione, usu seu requisicione eidem venditori in predictis modo aliquo pertinente pro precio et sub precio 220 l.t. quod precium dictus d. comes recognovit et in veritate confessus fuit se habuisse et recepisse ab eodem emptore in pecunia numerata, excepcioni dicti precii inde non habiti nec recepti a dicto emptore in pecunia numerata omnino renuncians, verumptemen si dicta res vendita plus valet nune vel valebit in futurum, totum illud plus, quantumcumque sit vel esse possit, dictus d. comes per se et suos heredes et successores dedit donacione pura, simplici et irrevocabili inter vivos facta predicto Petro Rotlandi pro se et ejus heredibus et successoribus suis stipulanti et recipienti ad omnem suam et suorum voluntatem inde perpetuo faciendum, renunciando illi juri et legi dicenti donacionem factam sine insinuacione curie vel judicis non valere, et omni alii juris vel facti auxilio per quod posset contra predicta vel aliquod premissorum venire in toto vel in parte, quam quidem rem venditam dictus d. comes se dicti emptoris nomine constituit possidere quousque emptor ipsius rei vendite possessionem acceperit corporalem quam accipiendi sua propria auctoritate et retinenda et licenciam omnimodam concessit ac eciam potestatem, promittens insuper dictus d. comes per se et suos heredes et [fol. 58] successores predicto emptori pro se et heredibus et successoribus suis stipulanti et recipienti de predictis omnibus et singulis imperpetuum facere et portare eidem et suis bonam et firmam garenciam de omnibus emparatoribus et contraditoribus in futurum, ita videlicet quod si quo tempore lis questio aut controversia aliqua de predictis aut aliquo predictorum eidem emptori vel heredibus et successoribus suis moveri contingerit tam per obligacionem libelli quam alias quoquo modo, ipsam litem, questionem et controversiam et omnem causam quantumcumque et quocienscumque et seu successoribus denunciatum fuerit in se et super se promisit suscipere et ipsius rei defensioni se offerre et sistere usque ad finem suis propriis sumptibus et expensis, et si res de qua super predictis lis vel aliquo predictorum mota fuerit evinci contingerit, integre emendam et restitutionem facere eidem et suis, que omnia et singula supradicta predictus d. comes promisit per se et suos heredes dicto Petro Rotlandi pro se et heredibus et successoribus suis stipulanti et recipienti perpetuo firma et rata habere, tenere et non contrafacere vel venire per se vel per alium de jure vel de facto, sub ypotheca et obligacione omnium bonorum suorum et sub omni refectione dampnorum et expensarum littis et extra.

Tenor vero littere predicti m. Ramondi talis est :

Raymondus de Gauderiis, procurator d. regis in senescallia Thol. et Albiensi discreto viro m. G. de Gauderiis, jurisperito, salutem et sinceram dilectionem. Litteras nobilis viri senescalli Thol. nos recepisse noveritis in hec verba :

Johannes de Varennis, d. regis Franc. miles, ejusque senescallus Thol. et Albiensis discreto viro m. R. de Gauderiis2, procuratori dicti d. regis, salutem et dilectionem sinceram. Cum estimatio reddituum qui de mandato regis debent assignari comiti Petragoricensi d. P. de Pradinis et m. Johanni de Alberia sit commissa, mandamus vobis quatenus pro jure regio quando fiet prefatorum reddituum estimacio predictis commissariis per vos vel substitutum ydoneum assistatis.

Datum Tholose die veneris ante festum Nativitatis beate Marie anno Domini M^o CCC^o quarto.

Unde cum nos arduis dicti d. n. regis negociis occupati ad premissa intendere nequeamus, vos in premissis et ea tangentibus substituimus loco nostri. In cujus rei testimonium litteras presentes fieri fecimus sigilli nostri munimine roboratas. Datum Tholose die lune post festum Omnium Sanctorum anno Domini M^o CCC^o quarto.

Hec presens vendicio fuit facta quindecima die exitus mensis januarii, regnante Philippo rege Franc., et Petro episcopo Tholosano, anno Domini M^o CCC^o quarto, in presencia et testimonio m. Petri Garini, notarii, Johannis Gauberti, Ademarii Austorgii campsorum Tholose, Durandi Pairole, mercatoris Insule Albigesii et mei Durandi Pagesa, publici Tholose notarii qui requisitus hanc cartam cum duabus subscripcionibus in quarum prima est scriptum discreto viro magistro et in secunda et ultima fuit scripsi et meo signo signavi.

Verum cum occasione vendicionis rerum predictarum dicto Petro per dictum comitem venditarum de rebus dicto comiti de mandato nostro ut predicitur preter nostram licenciam partitarum predicta sic dicto Petro vendita ad manum nostram poni fecissemus et diu teneri, considerato tamen servicio quod idem Petrus hactenus nobis [ v^o] impendit dictam venditionem ratam et gratam habentes, eam volumus, laudamus et tenore presencium approbamus et ea omnia que ab eodem P. et heredibus suis occasione predicta possemus, petere et levare eidem remittimus et quittamus volentes et concedentes eidem P. quod predicta a nobis ad fidem et homagium pro se et heredibus suis perpetuo teneat pacifice absque prestacione financie solvendo deveria consueta absque coactione vendendi vel extra manum suam ponendi, salvo in omnibus aliis jure nostro et quolibet alieno. Quod ratum et stabile perseveret presentes litteras sigilli nostri fecimus munimine roborari. Actum Parisius vicesima septima die aprilis, anno Domini M^o CCC^o decimo.

Constat michi Hospitali, notario, de ratura in tercia linea in fine, videlicet absque prestacione financie . Actum ut supra. Et de subsequenter facta in eadem linea in principio linee a nobis ad fidem et homagium pro se et heredibus suis perpetuo teneat . Actum ut supra.