Berthe, veuve de Raymond Ier comte de Toulouse, donne au monastère de Vabres et à Bernard, abbé, sa curtis d’Issis avec l’église sous le vocable des SS. Pierre et Hippolyte (dotée de quatre manses ecclésiastiques), trois manses de la réserve et la seigneurie de 29 manses, la chapelle de Saint-Thimotée avcc deux manses, le tout situé dans les vigueries de Camarès et de Brusque.

Si rerum mearum locis sanctis confero, dubium non est aeterne vitae praemia adepturam. Idcirco in Christi ego nomen Berteiz sagaci, ut expedit, hoc animo pertractans locum cui vocabulum est Vuaber qui est situs in pago Ruthenico citra fluvium Dordonis, in ministerio Curiense, et est fundatus ipse locus in honore domini nostri Jesu Christi necnon et venerabilis sanctae Dei genitricis beatae Mariae, principis quoque apostolorum Petri, martirisque venerandi Dionesii, necnon et beati Marii confessoris, ceterorumque sanctorum ibidem humata pignorum consecratum, eligo prout valui humiliter ex rebus honorare paternis, ideoque cedo loco praenotato res quae mihi ex paterno jure advenerunt scilicet curte mea quae vocatur Exinis quae est in pago Ruthenico in vigariis cui vocabulum sunt Cambarense et Bruscensce. In primis casa mea dominicaria cum capella quae est fundata in honore sancti Petri sive sancti Ipoliti seu ceterorum sanctorum quorum reliquiae ibi continentur, cum mansos quatuor aecclesiasticos, et in ipsa villa mansos tres dominicarios ; in Pelipio mansos quatuor ; in Caternago mansos tres ; in Fabricas mansos tres ; in Suagas mansos duos, manso ubi Adalbertus visus fuit manere uno, manso ubi Armuimus visus est manere uno ; in Riols mansos duos, manso ubi Agiricus visus fuit manere uno ; in Exitello manso uno ; [in] Ariagol mansos duos ; [in] Melito mansos duos ; [in] Rotharias mansos duos ; in Laurite manso ; in Villa manso uno ; in Sils manso uno ; in Cambulio manso uno ; in Ladedubro manso uno : in Valedubro mansos tres ; et in alio loco, in ipsa curte, capella quae est fundata in honore Sancti Timothei cum mansos duos. Ista omnia superius nominata in integrum caedo ad jam dicto venerabili loco, sacrisque pignoribus ibidem humatis, necne et Bernardo qui custos loci et abba fratribus Deo monastica norma militantium praesse videtur, cum terris cultis et incultis, cum pratis et pascuis, silvis, pomiferis, molendinis, cum omni integritate et superposita eorum et quidquid quaesitum vel inquirendum est et omne fundus possessionis, ut post hodiernum diem ipsas res superius nominatas tam pro animae meae quamque et pro anima genitoris mei Remigii, hac genitricis meae Arsinda, necne et pro jugale meo Raimundo et filio [meo] Bernardo qui fuerunt quondam, seu et filio meo Odone et Benedicto minuendis peccatis, praefata aecclesia Dei et monachis ibidem Deo militantes jure proprietario teneant et possideant. Si quis autem aut ego ipsa aut ullus de haeredibus meis, animo cupido, res praetaxatas loco jam dicto Vuabrense monasterio sacrisque pigneribus ibidem humatis ac monachis Deo militantibus condonatas ac traditas pro remedium ac meorum ex quorum mihi parte ipsae res advenerunt a praesenti die habeo, inquietudinem aliquam inferre ausu temerario praesumpserit, aut praefatas res ad jam dicto monasterio abstraere aliquo ingenio temptaverit, quod repetit nullatenus vindicare valeat ; insuper judiciali potestate cohactus cum fisco publico tres libras auri componere cogatur et aeterna se sciat dampnatione multandum et a liminibus sanctae Dei aecclesia habeatur extorris. Facta haec [carta] donationis anno incarnationis Domini nostri Jesu Christi octingentesimo octuagesimo tertio, indictione quarta, Karlamandi etiam regni monarchie I.II. (sic) sub octava idus etiam kalendarum aprilium. S. Berteiz qui donatione ista fieri vel firmare rogavit. S. Fulquoaldus. S. Benedictus. S. Rostagno. S. Jaintardo, S. Oddo. S. Vuinaramno. S. Bernardo. S. Airiberto qui vocatus fuit. [S.] Benedictus qui hoc consensit. S. Miloni. S. Emmoni. S. Fludrigo. S. Ermengaudo. S. Baltranno. S. Berno Tholosae sedis episcopus. S. Ato. S. Sendraldus monachus sive sacerdos rogatus scrip[s]it. S. Sigovinus.

Paris, BNF, collection Doat, 148, Cartulaire de l’église et de l’évêché de Vabres (cartulaire)