Étienne abbé de Sainte-Marie de la Grasse, Oliba abbé de Saint-Hilaire de Carcassonne, Seniorellus abbé de Sainte-Marie de Sorèze, Ricard abbé de Saint-Lizier de Bigorre, Roger comte [de Comminges], des seigneurs de la région, des prud’hommes pour Lézat (Aimeric abbé de Saint-Pierre)

<<</>>>

NuméroT01881

Genrecharte

Date (précise)28/02/1026

Authenticiténon suspecté

Languelatin

Diocèse Pamiers, Auch



Auteur

Étienne abbé de Sainte-Marie de la Grasse, Oliba abbé de Saint-Hilaire de Carcassonne, Seniorellus abbé de Sainte-Marie de Sorèze, Ricard abbé de Saint-Lizier de Bigorre, Roger comte [de Comminges], des seigneurs de la région, des prud’hommes

Bénéficiaire

Lézat (Aimeric abbé de Saint-Pierre), Simorre (Odon abbé)

Regeste

Aimeric, abbé de Lézat, et Odon, abbé de Simorre, ayant convenu à Toulouse de soumettre à l’arbitrage d’abbés et de moines le litige qui les opposait au sujet de l’abbaye Sainte-Marie de Peyrissas, se présentent, près de Fustignac, devant Étienne, abbé de Sainte-Marie de la Grasse, Oliba, abbé de Saint-Hilaire de Carcassonne, Seniorellus, abbé de Sainte-Marie de Sorèze, Ricard, abbé de Saint-Lizier de Bigorre, accompagnés de moines de leurs monastères, en présence de Roger, comte [de Comminges], de seigneurs de la région et de prud’hommes ; Aimeric invoque la donation jadis faite par Aner qui était devenu abbé de Lézat et avait construit Peyrissas, et une possession de plus de trente ans ; Odon invoque la donation faite par un certain abbé de Saint-Sernin, nomme Recus, mais l’acte qu’il produit paraît suspect ; Lézat ayant le droit le meilleur, après avoir consulté le Liber Judicum et les saints canons, les juges reconnaissent la propriété de Lézat, ce qu’Odon refuse d’admettre ; les juges proposent alors un combat singulier et, sur un nouveau refus, demandent au comte Roger de rendre Peyrissas à Lézat.

Texte

[A]nno Incarnationis domini Jhesu Christi, VIo ac bisdeno post millesimo, indicione .IXa. Orta est contencio inter Amiricum, abbatem Sancti Patri Lesatensis, et Oddonem, abbatem Sancte Marie Cimorre pro abbacia Sancte Marie que dicunt Padercanis, que est sita in comitatu Cominico. Fuerunt autem hii duo abbates die quadam in civitate Tholosana et ibi inter se suam ambo dixerunt fidem ut in judicium abbatorum et monachorum regulariter vivencium ad alterutrum rectum sibi facerent et statuerunt ; statuto vero die convenerunt simul in comitatu Tholosano .II. die kal. marci, feria Va passionis Domini, in adjacentia de villa Fustiniaco, in presentia domini Rogerii, comiti, et fuit ibi abbas Stephanus Sancte Marie Crasse fueruntque cum eo monachi Radulfus et Ugo, abba, et Bernardus et Stephanus ; inter eos autem adfuit Oliba, abbas ex monasterio Sancti Ylarii Carcassensi monachique cum eo, Petrus et Somarius, abbas namque et gramaticus nomine Seniorellus ex monasterio Sancte Marie Sorocensi, abbas quoque Ricardus Sancti Liceri Bigorre monachusque cum eo nomine Eimonius ; principes namque seculares fuerunt hii : Laudovicus de Samatano, Rogerius Amelius et Bernardus Raimundus de Olono, Garsias namque Arnallus de Sancta Eubarca et alii quam plurimi boni et honesti viri ; in suprascripti etiam presentia Rogerii, comiti, et abbatorum ac monachorum principumque reclamavit se suprascriptus Aimericus, abbas, cum monachis Sancti Petri Lesatensis, id est Guillelmo de Fustiniaco et quibusdam aliis monachis Sancti Petri Lesatensis de jamdictum Oddonem, abbatem, eo quod injuste et per vim rapuisset potestatem de supra memorata abbacia Sancte Marie Padercanis Beato Petro et sibi, abbates vero suprascripti, interrogaverunt suprascriptum Aimericum, abbatem, qualem rectum Sanctus Petrus appellaret in supradicta abbacia ; et ille dixit eis quia fuit quidam clericus, nomine Asnerius, qui, veniens ad conversionem in monasterio Sancti Petri Lesatensis, indutus ibi est habitum monachi et dedit ipsum locum qui vocatur Padercanis ad Beatissimum Petrum qui erat tunc silva heremitica et quando hoc fecit Asnerius tenebat ipsum locum sine appellatione et inquietudine omnium hominum ; post hec ipse Asnerius fuit abbas Sancti Petri Lesatensis et ipse hedificavit et construxit ipsum locum cum adjutorio Sancti Petri tenuitque eum Sanctus Petrus cum ipso Asnerio per XXX annis sine appellatione et comotione ulli hominum ; itidem abbates suprascripti interrogaverunt Oddonem, abbatem, quid ad hec vellet respondere ; ille vero hostendit unum brevem in quo scriptum erat quod Recus, quidem abbas Sancti Saturnini, ipsum locum conparasset ad opus Sancti Saturnini et in ipsum brevem quem hostendit Oddo non dicebat quod Recus ullam donationem fecisset ad Sanctum Saturninum, ipse vero brevis non continebat nomen regis nec scriptoris et erat invalidus omnibus modis quia nec habuit nec tenuit ; judicaverunt vero abbates suprascripti secundum regulam sancti Benedicti et propter monachum qui venit in locum Sancti Petri ad conversionem et pro retentione .XXX. annorum meliorem rectum esse Sancti Petri quam Sancti Saturnini ; Oddo vero suprascriptus noluit hunc recipere judicium. Suprascripti vero abbates inquisierunt in Libro Judicum et in Sanctos Canones et invenerunt sententiam ubi sancti jubent canones quod si una ecclesia jus alterius ecclesie per .XXX. annos sine interpellatione possederit ultra actio non repetatur quia tempus legum excludit ; set et hoc noluit recipere ; interea principes seculares suprascripti judicaverunt Aimerico, abbati, per rectum judicium ut ipse per unum hominem dixisset quod ante habuisset Sanctus Petrus de ipsum locum legalem donationem et vesticionem de dominum potestativum et meliorem rectum esse Sancti Petri jamdicti quam Sancti Saturnini. Oddo autem et hoc noluit recipere at judices suprascripti dixerunt ei ut ille istum responsum faceret supradicto Aimerico et Eimericus vertisset eum per certamen singulare et ipse noluit adquiescere ; seniores autem suprascripti ut viderunt Odonem jamdictum quod nec vellet rectum facere nec recipere consiliaverunt Rogerio, comiti suprascripto, ut potestatem Sancte Marie Padercanis unde contentio agitabatur redderet ad Sanctum Petrum et Aimerico, abbati, et monachis et ita fecit. Acta est autem hec difinitio mense marcio, anno .XXX. regnante Rotberto rege Francigeno.

Bibliographie

OURLIAC (Paul) et MAGNOU (Anne-Marie), Cartulaire de l’abbaye de Lézat, Paris, 1984, n°409, I, p.316-318

Source de l'édition

Paris, BNF, lat. 9189, cartulaire 2 de l’abbaye Saint-Pierre de Lézat (cartulaire)

Comment citer cette notice

Acte n°216522 dans Chartae Galliae. Edition électronique: Institut de Recherche et d'Histoire des Textes, 2014. (Telma). [En ligne]http://www.cn-telma.fr/chartae-galliae/charte216522/. Date de mise à jour : 16/09/11. Première version : 10 juin 2010.