Gerardus T. et Rotbertus chapelains d'Alain 4 Fergent duc de Bretagne pour Redon (abbaye Saint-Sauveur)

<<</>>>

NuméroR00290

Genrenotice

Date (précise)30/12/1089

Authenticiténon suspecté

Languelatin

Diocèse Vannes



Auteur

Gerardus T. et Rotbertus chapelains d'Alain 4 Fergent duc de Bretagne

Bénéficiaire

Redon (abbaye Saint-Sauveur)

Regeste

CCXC. Redon Contentio orta de oblationibus inter monachos Roton. et capellanos Alani [Fergant] et Constantiae comitissae. L'abbé Robert et les moines de Saint-Sauveur intentèrent une action en justice contre les chapelains du comte Alain et de la comtesse Constantia, du nom de Gerardus T. et Rotbertus, au sujet des messes de Noël et des autres fêtes de l'année. Les chapelains voulaient célébrer trois messes, mais les moines refusèrent et un plaid fut tenu à la demande des chapelains. Les chapelains affirmèrent qu'ils devaient célébrer la messe à Redon (35) pour leurs milites et obtenir les offrandes des messes (offerenda) en entier. Les moines répondirent que Redon leur appartenait depuis sa fondation par Louis le Pieux et que leur statut avait été confirmé par Charles le Chauve et Salomon. Plusieurs juges furent envoyés à Redon pour consulter ces privilèges et on en fit une lecture publique qui donna raison aux moines. Fait dans le cimetière de Saint-Sauveur de Redon (35) et écrit par Walterius, puis copié dans le cartulaire par Guegonus.

Texte

Haec carta indicat atque ad memoriam reducit qualiter Rodbertus abbas Sanctique Salvatoris monachi contra capellanos Alani comitis comitisseque Constantię, videlicet Gerardum T. atque Rodbertum, super offerenda de natali Domini die, sive de caeteris tocius anni festivitatibus, placitaverunt, illosque coram multis nobilibus convicerunt; fuerat namque in nocte natali Domini inter monachos et capellanos de offerenda non minima contencio exorta. Capellani vero tres missas celebrare monachisque offerendam injuste auferre voluerunt; sed famuli Domini illos citissime cum Dei auxilio repulerunt ipsimetque missas decantaverunt. Quapropter ab ipsis capellanis in placitum missi sunt. Capellani vero sepedictos monachos in placito publico calumniaverunt, sui juris esse dicentes quocienscumque comes vel comitissa in villa Rothonis curiam tenerent, ipsimet in supradicta aecclesia ipsis suisque militibus missas celebrare debere, et offerendam ex integro habere. Insuper hoc etiam addiderunt quod in contencione superius dicta quidam monachorum illorum vestimentum desuper altare turpiter projecerat. Contra quos abbas suique monachi sic responderunt; quorum responsio edidit Justinus Sancti Guingualoei abbas Sanctique Salvatoris monachus: Hludovicus pius Francorum Brittannorumque imperator, qui hunc Sancti Salvatoris locum a fundamento construxit, sic Sancto Salvatori suisque monachis ex toto in perpetuum quicquid sui juris non solum in supradicto cenobio, verum etiam in tota abbacia erat, pro remedio suaę animę suorumque filiorum ac conjugis, necnon pro incolomitate tocius regni, contulit, quod nihil sibi neque alicui mortalium post se existencium retinuit. Quod filius ejus Karolus Calvus confirmavit, suique patris donacionem non minuit, sed adauxit. Hoc etiam Salomon, tocius Brittannię rex, corroboravit, et interdixit ne quis in supradictos monachos querelam quae tempore Conuoioni abbatis ventilata monstrataque non fuit, de abbaciae seu de aecclesiae consuetudinibus deinceps audeat movere neque ventilare. Sic a primordio hujus loci tenuimus; sic in nostris libris scriptum habemus; et numquam de hac re placitum nisi tempore Alani comitis Bertissęque comitissae habuimus, quod in plenaria curia convicimus ac difinivimus. Tunc missi sunt judices qui super duabus rationibus judicium dicerent, videlicet Silvester redonensis episcopus, Morvanus vetenensis presul, Gervasiusque Sancti Melanii abbas, et Mainfinit dapifer, et ceteri complures, qui adjudicaverunt monachos debere coram cartas deferre et in omnium audienciam legere; de monacho vero abbas suus secundum regulam judicium in capitulo faciat. Mox monachi scripta sua adduxerunt et coram comitissa multisque nobilibus legerunt; in quibus, sicuti monachi antea protulerant, sic esse inventum est. Tunc episcopi simul cum abbatibus qui illic aderant, et optimates, milites, ruricole, necnon et burgenses et etiam ipsi judices uno ore conclamaverunt monachorum causam esse justam, clericorum vero injustam. Cujus rei testes sunt: Alanus, comes, comitissaque Constancia; Mathias, comes Namnetis, testis. Testes etiam sunt ipsimet judices superius nominati: Benedictus, Namnetis episcopus, testis; Eudo, vicecomes, testis; Radulfus anglicus, comes, testis; Radulfus de Fulgeres (sic), testis; Bernardus de Rupe, testis; Goscelinus de Reus; Daniel, Iarnogoni filius, testis; Riocus de Lohoiac et frater ejus; Gualterius, testis; Riocus, Fredorii filius, testis; Riocus, filius Bernart de Musullac, testis; Paganus de Frozai, testis; Paganus Harluinus, testis; Budicus, frater Hoelli comitis, testis; Budicus, Danieli filius, testis; Radulfus, philosophus de Guadel, testis. Ex nostris: Daniel, Rogerii filius, Radulfus Paganus, filius Omnesii, et Paganus, Radulfi filius, et Gaufridus, Ricardi filius, Gledennus, testes; Daniel, presbyter, et alter Daniel, testes; Tutgual, presbyter, testis; Robertus, Sancti Salvatoris abbas, qui hoc placitavit, testis; Justinus, Sancti Wingwaloei abbas, testis; Judicaelis, prior; Walterius, monachus; ego, Walterius, qui hoc vidi et scriptum hoc inde feci, testis; et ego, Guegonus, qui hoc scripsi in hoc volumine, testis; Eudonnus, Gleudennus, Odolricus et totus Sancti Salvatoris conventus, testes. Hoc factum est in cimiterio Sancti Salvatoris, in dominica die, in ebdomada Natalis Domini, coram multis nobilibus, anno ab incarnacione Domini .L.LXXX.VIIII., luna .XXIIII., Alano totius Brittannię regnum obtinente, Morvano Venetensium episcopo existente, Rotberto Sancti Salvatoris abbaciam strenue gubernante. Si quis hoc scriptum adnihilare quovismodo temptaverit, gladio excommunicationis feriatur, et a corpore et sanguine Domini nostri Ihesu Christi separetur.

Bibliographie

COURSON (Aurélien, de), Cartulaire de l'abbaye de Redon, Paris, 1863, p. 238-240.

Source de l'édition

Rennes, Archives de l'Archevêché, Cartulaire de Redon. Édition fac-simile: Cartulaire de l'abbaye Saint-Sauveur de Redon, Rennes 1998, fol. 139-140. (cartulaire)

Comment citer cette notice

Acte n°214412 dans Chartae Galliae. Edition électronique: Institut de Recherche et d'Histoire des Textes, 2014. (Telma). [En ligne]http://www.cn-telma.fr/chartae-galliae/charte214412/. Date de mise à jour : 01/08/13. Première version : 10 juin 2010.